مبانی نظری تکنولوژی و آموزش مجازی

فناوری عبارت است از کاربرد نظام دار مفاهیم علوم رفتاری و فیزیکی و علوم دیگر برای حل مشکلات (ذوفن، ۱۳۸۶)، فناوری یعنی کاربرد دانش، ابزارها و مهارت‌ها برای حل مشکلات عملی و گسترش توانایی‌ها با کاربرد دانش و ابداع وسایل و سیستم‌هایی برای ارضای نیازهای انسان (توماس، ۱۳۸۴)؛ و زمینه ای عقلانی که جهت اطمینان از مهار کردن طبیعت فیزیکی به وسیله انسان از طریق کاربرد قوانين علمی شناخته شده، طراحی شده است (سایمون، ۱۹۸۳). در واقع فناوری قدرت آموزش و یادگیری ندارد بلکه سیستمی نظام مند برای انتقال دانش و یادگیری است که در عصر فعلی فناوری کاربرد بسیار دارد و فراوان به کار می‌‌رود اما معنای مشترکی از آن فهمیده نمی‌‌شود (علی پور و شالباف، ۱۳۸۷). در تعریف فناوری آموزش نیز برخی آن را به مجموعه ای علمی از کاربرد علم تدریس و یادگیری در دنیای واقعی کلاس همراه با ابزار و روش‌های لازم برای گسترش این کاربردها تعریف می‌‌کنند و برخی دیگر (سیلورمن) آن را در دو مفهوم آورده اند: فناوری آموزشی هم بر روش‌ها تکیه دارد هم بر ابزارها و فناوری آموزشی ساختاری است که به تحلیل مسائل آموزشی، تولید و انتخاب ابزارهای ارزشیابی و وسایل تولید از نظر رسیدن به بازده مطلوب آموزش می‌‌پردازد. از طرفی آموزش مجازی امروزه تقریبا به معنای استفاده از شیوه‌های پیشرفته رایانه ای انتقال مواد و مطالب درسی به فراگیران، یاد گیران، دانش آموزان و دانشجویان است. تعريف ذکر شده در اصل تعریف آموزش الکترونیکی است اما از آنجا که امروزه نوع غالب ارائه آموزش این شیوه، روش‌های رایانه ای است، غالبا این دو اصطلاح را به جای هم بکار می‌‌برند و در دو مفهوم استفاده می‌‌شود مفهوم اعم و مفهوم اخص، در مفهوم اول هر گونه ارائه و انتقال دانش و آموزش از طریق وسایل و ابزارهای الکترونیکی، از قبیل تلویزیون، رادیو، اینترنت و ...، و در مفهوم دوم فقط یادگیری از طریق اینترنت و وب را آموزش مجازی و الکترونیکی گویند. این آموزش مجموعه وسیعی از نرم افزارهای کاربردی و روش‌های آموزشی شامل : آموزش مبتنی بر رایانه، آموزش مبتنی بر وب، کلاس‌های درس مجازی و غیره است و سیستم یا فرایندی از آموزش است که بخش مهمی از آموزش و یادگیری را به همه افراد در تمامی زمان‌ها و مکانها بدون محدودیت انتقال می‌‌دهد. این امر با متدها و روش‌های ویژه ای از ارتباطات از طریق ابزار الکترونیکی و فناوری به ویژه شبکه رایانه انجام می‌‌گیرد و بنا بر ادعای یک شرکت معروف جهانی یادگیری الکترونیکی که همان انتقال مطالب یاد گیری از طریق یک شبکه به کاربر نهایی می‌‌باشد، در آینده بخش مهمی از راه حل‌های آموزشی را تشکیل خواهد داد (داوید، ۲۰۰۳).