
در شش دهه گذشته بروز تحولات گسترده در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات، تغییرات عمدهای را در عرصههای متفاوت زندگی انسانها به دنبال داشته است. انسان همواره از فناوریها استفاده نموده و حیات بشریت، سرشار از ابداع فناوریهای متعددی است که جملگی در جهت تسهیل زندگی انسان به وجود آمدهاند. در سالیان اخیر، فناوری اطلاعات و ارتباطات که از آن بهعنوان فناوریهای جدید، یاد میشود بیشترین تأثیر را در زندگی انسانها داشته است. دنیای ارتباطات و تولید اطلاعات بهسرعت در حال تغییر بوده و ما امروزه شاهد همگرایی آنان بیش از گذشته با یکدیگر هستیم. به گونهایی که داده و اطلاعات بهسرعت و در زمانی غیرقابلتصور به دورترین نقاط کره خاکی منتقل و در دسترس استفادهکنندگان قرار میگیرد و باعث ایجاد مفهوم دهکده جهانی شده است. فناوری اطلاعات و ارتباطات، بدون شک تحولات گستردهای را در تمامی عرصههای صنعتی، اطلاعرسانی، خدماتی، آموزشی، مدیریتی، اجتماعی و اقتصادی بشریت به دنبال داشته و تأثیر آن بر جوامع انسانی بهگونهای است که دنیای امروز بهسرعت در حال تبدیل به یک جامعه اطلاعاتی است. جامعهای که در آن دانایی و میزان دسترسی و استفاده مفید از اطلاعات دارای نقش محوری و تعیینکننده میباشد. امروزه معنا و مفهوم واژه فناوری اطلاعات بسیار وسیع شده است و بسیاری از جنبههای محاسباتی و فناوری را در بر میگیرد و نسبت به قبل شناخت این اصطلاح شده است. چتر فناوری اطلاعات تقریباً بزرگ است و بسیاری از زمینهها را پوشش میدهد (معاونت آموزشی کشور، 1390). دولت الکترونیک عبارت از کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات برای کارایی، اثربخشی، شفافیت تبادلات و تعاملات اطلاعاتی بین دولتها و همچنین درون دولت شامل سطوح مختلف ادارات دولتی اعم از محلی، شهری یا در سطح کشور، شهروندان و بنگاههای تجاری میباشد که موجب ارتقای توانمندی شهروندان از طریق دسترسی و بهرهگیری از اطلاعات است.
دستيابي به يك تعريف دقيق و درست از فناوري اطلاعات عموماً مشكل به نظر ميرسد. تا سال 1980 رايانه تنها فناوري بود كه تحت عنوان فناوري اطلاعات پوشش پيدا ميكرد. در حال حاضر فناوري اطلاعات تبديل به چتري شده است كه مصاديق آن شامل گروهي از تجهيزات، خدمات، كاربردها، و فناوريهاي پايه ميباشد. مصاديق فناوري اطلاعات عموما در سه گروه رايانه، وسايل چندرسانهاي و ابزارهاي مخابراتي طبقه بندي ميشود. يكي از معمولترين تعاريف اين واژه، توسط دفتر تحليل هاي اقتصادي امريكا[1] ارائه شده است: فناوري اطلاعات عبارت است از تجهيزات محاسباتي و حسابگري دفتري و اداري که رایانه در رأس آن قرار دارد. فناوری اطلاعات، همان طور که به وسیله انجمن فناوری اطلاعات آمریکا تعریف شده است، به مطالعه، طراحی، توسعه، پیادهسازی، پشتیانی یا مدیریت سیستمهای اطلاعاتی مبتنی بر رایانه، خصوصا برنامههای نرمافزاری و سختافزاری رایانه میپردازد. به طور کوتاه، فناوری اطلاعات، با مسائلی مانند استفاده از رایانههای الکترونیکی و نرمافزار سروکار دارد تا تبدیل، ذخیره، حفاظت، پردازش، انتقال و بازیابی اطلاعات به شکلی مطمئن و امن انجام پذیرد. فناوری اطلاعات به اشکال مختلف فناوری اطلاق میشود که به پردازش، نگهداری و ارسال اطلاعات به شکل الکتریکی میپردازد. تجهیزات فیزیکی برای این امر شامل رایانه، تجهیزات ارتباطی، شبکهها، تجهیزات انتقال داده مثل فکس و یا حتی موبایل است (ابوطالبی، 1398).
[1] . Bureau of Economic Analysis