نوآوری مدل کسب‌وکار یک سیستم کل‌نگر از فعالیت‌ها است که در یک شبکه ارزش با چندین طرف تعبیه شده است که برای ایجاد و جذب ارزش طراحی شده است (زوت و آمیت، 2013). برای محققان استراتژی، تحقیقات مدل کسب‌وکار مفروضات نظریه‌های سنتی خلق و جذب ارزش را با در نظر گرفتن خلق و جذب ارزش در چند سویه (مثلاً تولیدکنندگان، مشتریان و سایر اعضای اکوسیستم‌های خلق ارزش آنها) به چالش می‌کشد (ماسا[1] و همکاران، 2017). یک مدل کسب و کار با هدف ایجاد ارزش برای سهامداران متعدد، سیستمی است که همه سهامداران را در یک اکوسیستم تجاری به هم متصل می کند و منابع آنها را ترکیب می­کند. محتوا، ساختار و حاکمیت یک سیستم فعالیت به عنوان سه عنصر اساسی یک مدل کسب و کار در نظر گرفته می­شود. محتوا به انتخاب فعالیت­هایی که باید انجام شود اشاره دارد. ساختار توصیف می­کند که چگونه این فعالیت­ها و در چه ترتیبی به هم متصل می­شوند و حاکمیت به این اشاره دارد که چه کسی (ذینفعان) این فعالیت­ها را انجام می­دهد. به عنوان فرآیندی برای اختراع مجدد مدل‌های کسب‌وکار موجود، نوآوری مدل کسب و کار شامل جستجوی راه‌های جدید برای ایجاد و جذب ارزش برای سهامداران با تغییر سیستم ایجاد ارزش و جذب فعالیت است (بونکن و فردریچ[2]، 2016) و می­توان با تغییر و پیکربندی مجدد یک یا ترکیبی از عناصر اساسی یک مدل کسب و کار در اکوسیستم کسب و کار، مانند افزودن فعالیت­های جدید (محتوا)، پیوند دادن فعالیت­ها به روش­های جدید (ساختار)، یا تغییر یک یا چند ذینفع که این فعالیت­ها را انجام می­دهند به آن دست یافت. وجود مدل کسب وکار نوآورانه با طراحی و اجرای روش­های کاملا متفاوت برای کسب مزیت رقابتی و موفقیت کسب وکارها حائز اهمیت است. گام مقدماتی طراحی مدل کسب وکار نوآورانه، شناسایی پیشرانه­های مدل کسب وکار نوآورانه است. علیرغم تلاش محققان برای شناسایی پیشرانه­های مذکور در پژوهش­های پیشین، این کار تاکنون به صورت هماهنگ و منسجم انجام نشده است (لیندر و ویلیاندر[3]، 2017). به عبارت دیگر، آثار موجود در مورد پیشرانه­های مدل کسب وکار نوآورانه بسیار پراکنده هستند. یکی از دلایل پراکندگی آن است که در اغلب پژوهش­ها به پیشرانه­های این مدل (ازجمله فعالیت­ها، شبکه­ای­سازی و همکاری، عوامل محیطی و ویژگی­های سازمانی و ..) به صورت جداگانه پرداخته شده است و دلیل دیگر آنکه اکثر محققان مدل کسب وکار نوآورانه را با یک دیدگاه نظری یک رشته­ای شامل بازاریابی یا کارآفرینی و یا مدیریت استراتژیک و... و بهره گرفتن از یک سطح تحلیل، (سطوحی مانند فرد، تیم یا کسب وکار و...) بررسی نموده­اند (امامی اقلیمی و همکاران، 1400).

[1] . Massa

[2] . Bouncken & Fredrich

[3] . Linder & Williander

همچنین می توانید از محصولات مشابه زیر دیدن فرمائید:

مبانی نظری قابلیت نوآوری

مبانی نظری عملکرد نوآورانه

مبانی نظری نوآوري خدمات

مبانی نظری نوآوری مدل کسب و کار

مبانی نظری رفتار نوآورانه خدمات

2-4-1- مفهوم نوآوری مدل کسب و کار. 2

2-5- پیشینه پژوهش... 5

2-5-1- پیشینه داخلی.. 5

2-5-2- پیشینه خارجی.. 7

منابع. 9

• امامی اقلیمی، پگاه؛ اسفیدانی، محمدرحیم؛ سیدابوالقاسم، میرا (1400). شناسایی پیشرانه­های مدل کسب و کار نوآورانه با استفاده از یک مرور نظام­مند. فصلنامه مدیریت نوآوری در سازمان­های دفاعی، دوره 4، شماره 12، 76-49.
• فتاحی، مجید؛ صادقی، قاسم (1397). تأثیر نوآوری و خلاقیت بر بازاریابی رابطه­مند و عملکرد سازمان­ها.
• قلیچ خانلو مقدم، الهه، وکیل الرعایا، یونس.(1398). بررسی اثر نوآوری مدل کسب و کار بر پایداری شرکت ها با میانجیگری استراتژی انعطاف پذیری و یادگیری سازمانی، نخستین همایش ملی مطالعات جدید در کارآفرینی و مدیریت کسب و کار، سسمنان.
• کریمی، مهرداد، رستم خواه، سمیه، جوراب باف خسروشاهی، میتراسادات، جوراب باف خسروشاهی، مونا سادات.(1400). بررسی تاثیر بازاریابی داخلی بر نوآوری سازمانی با نقش میانجی یادگیری سازمانی در بانک سامان،دهمین کنفرانس بین المللی پیشرفت های اخیر در مدیریت و مهندسی صنایع، تهران.
• کمالی، محمود و عابدی، حسین، کریم زندی، مسعود.(1401). بررسی و ارزیابی تاثیر پویایی محیط و نوآوری مدل های کسب و کار بر عملکردبازاریابی با نقش میانجی رفتار های مشترک ایجاد کننده ارزش مشتری(مورد نمونه شرکت های صنعت مواد غذایی و آشامیدنی)،اولین کنفرانس ملی تحقیقات کاربردی در علوم مدیریت و حسابداری نوین،البرز.
• محرابی, حمید رضا, سلیمی, مهتاب, محمدی نژاد گنجی, علیرضا. (1399). تاثیر فرهنگ سازمانی بر یادگیری سازمانی و توانمندسازی روان شناختی (مورد مطالعه: کارکنان تامین اجتماعی استان البرز ). نوآوری های مدیریت آموزشی, 15(4), 14-36.
• مرزبان عباس آبادی، علی، یحیی تبار، فاطمه.(1401).تبیین نقش گرایش استراتژیک کسب و کار بر عملکرد بازاریابی کارآفرینانه شرکت ایران خودرو با نقش میانجی نوآوری مدل کسب و کار، همایش بین المللی کارآفرینی با شعار توسعه استعداد کارآفرینی:راهی به سوی تحول.
• ملک اخلاق، اسماعیل، وشکائی نژاد، سیده صدف، حاتمی نژاد، محمد.(1401). تاثیر گرایش به کارآفرینی و چابکی استراتژیک با نوآوری مدل کسب وکار و قابلیت یادگیری بر عملکرد شرکت ها، دوره 14، شماره 28، صص 74-31.
• هرندی، عطاء اله، فاطمی، زهرا، عبدی، زهرا.(1396). نگاهی نوآورانه به بانکداری الکترونیک: تبیین نقش استراتژی‌های بازاریابی رابطه‌مند در ارتباط با مشتریان، تحقیقات بازاریابی نوین، دوره 7، شماره 3، صص 76-55.

• Altarifi, S. (2020). The impact of crm on marketing performance through innovation capability. Journal of Critical Reviews, 7(12), 4424-4433.
• Ambroz, R., Omerzel, D. (2017). Business model innovation in tourism: how to survival in highly competitive environments. Academical turistica, Vol. 10.
• Bashir, M., Naqshbandi, M. M., & Yousaf, A. (2023). Impact of managerial skills and ties on business model innovation: the role of exploitative and explorative learning. Leadership & Organization Development Journal, 44(2), 240-259.
• Boier, R. (2013). Relationship marketing in the innovation processes. Studies and Scientific Researches. Economics Edition(18).
• Bouncken, R.B., Fredrich, V., 2016. Good fences make good neighbors? Directions and safeguards in alliances on business model innovation. J. Bus. Res. 69 (11), 5196–5202.
• Chen, C.-H. (2022). The mediating effect of corporate culture on the relationship between business model innovation and corporate social responsibility: A perspective from small-and medium-sized enterprises. Asia Pacific Management Review, 27(4), 312-319.
• Ferreira, J., & Coelho, A. (2020). Dynamic capabilities, innovation and branding capabilities and their impact on competitive advantage and SME's performance in Portugal: the moderating effects of entrepreneurial orientation. International Journal of Innovation Science. Vol. 12 No. 3, pp. 255-286.
• Ferreira, J., Coelho, A., & Moutinho, L. (2020). Dynamic capabilities, creativity and innovation capability and their impact on competitive advantage and firm performance: The moderating role of entrepreneurial orientation. Technovation, 92, 102-131.
• Foss, N. J., & Saebi, T. (2017). Fifteen years of research on business model innovation: How far have we come, and where should we go? Journal of management, 43(1), 200-227.
• Foss, N.J., Saebi, T., 2017. Fifteen years of research on business model innovation: how far have we come, and where should we go? J. Manag. 43 (1), 200–227.
• Huang, J.-W., & Li, Y.-H. (2018). Green innovation and performance: The view of organizational capability and social reciprocity. Journal of Business Ethics, 145, 309-324.
• Keiningham, T., Aksoy, L., Bruce, H.L., Cadet, F., Clennell, N., Hodgkinson, I.R., Kearney, T., 2020. Customer experience driven business model innovation. J. Bus. Res. 116, 431–440
• Khan, S. H., Majid, A., Yasir, M., & Javed, A. (2021). Social capital and business model innovation in SMEs: do organizational learning capabilities and entrepreneurial orientation really matter? European Journal of Innovation Management, 24(1), 191-212.
• Li, X., Qiang, Q., Huang, L., & Huang, C. (2022). How Knowledge Sharing Affects Business Model Innovation: An Empirical Study from the Perspective of Ambidextrous Organizational Learning. Sustainability, 14(10), 6157.
• Linder, M., & Williander, M. (2017). Circular business model innovation: inherent uncertainties. Business. Strat. Env, 26: 182-196
• Loon, M., Chik, R., 2019. Efficiency-centered, innovation-enabling business models of high tech SMEs: evidence from Hong Kong. Asia Pac. J. Manag. 36 (1), 87–111., R., 2019. Efficiency-centered, innovation-enabling business models of high tech SMEs: evidence from Hong Kong. Asia Pac. J. Manag. 36 (1), 87–111.
• Martins, L.L., Rindova, V.P., Greenbaum, B.E., 2015. Unlocking the hidden value of concepts: a cognitive approach to business model innovation. Strategic Entrepreneurship J. 9 (1), 99–117.
• Sjödin, D., Parida, V., Jovanovic, M., & Visnjic, I. (2020). Value creation and value capture alignment in business model innovation: A process view on outcome‐based business models. Journal of Product Innovation Management, 37(2), 158-183.
• Sjodin, D., Parida, V., Jovanovic, M., Visnjic, I., 2020. Value creation and value capture ¨ alignment in business model innovation: a process view on outcome-based business models. J. Prod. Innovat. Manag. 37 (2), 158–183.
• Soomro, B. A., Mangi, S., & Shah, N. (2021). Strategic factors and significance of organizational innovation and organizational learning in organizational performance. European Journal of Innovation Management, 24(2), 481-506.
• Spieth, P., Schneckenberg, D., & Matzler, K. (2016). Exploring the linkage between business model (&) innovation and the strategy of the firm. R&D Management, 46(3), 403-413.
• Tallott, M., & Hilliard, R. (2016). Developing dynamic capabilities for learning and internationalization: A case study of diversification in an SME. Baltic Journal of Management, 11(3), 328e347.
• Tavassoli, S., & Bengtsson, L. (2018). The role of business model innovation for product innovation performance. International Journal of Innovation Management, 22,(7), 1850-1061 .
• Tu, Y., & Wu, W. (2020). How Does Green Innovation Improve Enterprises’ Competitive Advantage? The Role of Organizational Learning. Sustainable Production and Consumption. IN PRESS.
• Wei, Z., Yi, Y., Guo, H., 2014. Organizational learning ambidexterity, strategic flexibility, and new product development. J. Prod. Innovat. Manag. 31 (4), 832–847.
• Yi, Y., Chen, Y., & Li, D. (2022). Stakeholder ties, organizational learning, and business model innovation: A business ecosystem perspective. Technovation, 114, 102445.
• Yi, Y., Chen, Y., Li, D. (2022). Stakeholder ties, organizational learning, and business model innovation: A business ecosystem perspective. Technovation 114 (2022) 102445.
• Yi, Y., Chen, Y., Li, D. (2022). Stakeholder ties, organizational learning, and business model innovation: A business ecosystem perspective. Technovation 114 (2022) 102445.
• Yi, Y., Li, D., & Chen, Y. (2019). Intra-and Extra-Industry Stakeholder Ties, Organizational Learning, and Business Model Innovation. Paper presented at the Academy of Management Proceedings.
• Yi, Y., Wang, Y., Shu, C., 2020. Business model innovations in China: a focus on value propositions. Bus. Horiz. 63 (6), 787–799.
• Zhang, Yali. Sun, Jun. Yang, Zhaojun. Li, Shurong. (2018), Organizational Learning and Green Innovation: Does Environmental Proactivity Matter?, sustainability, 10, 3737; doi:10.3390/su10103737.