بهره‌وری سرمایه، به‌عنوان یکی از ارکان اصلی در تحلیل عملکرد اقتصادی و تجاری، نشان‌دهنده کارایی تبدیل نهاده‌های سرمایه به ستانده یا ارزش است (انیفووز و همکاران[1]، 2018). این مفهوم فراتر از بازدهی صرف مالی بوده و شامل استفاده مؤثر از انواع مختلف سرمایه - اعم از سرمایه فیزیکی، انسانی، مالی و فکری - به‌منظور تحریک رشد اقتصادی و بهبود عملکرد بنگاه‌ها می‌شود (کنگاتاران[2]، 2019). درک صحیح از بهره‌وری سرمایه برای شناسایی ناکارآمدی‌ها، بهینه‌سازی تخصیص منابع و تقویت رشد پایدار در اقتصاد جهانی فزاینده پیچیده ضروری است (گارزارلی و لی‌مام[3]، 2019؛ کائو و همکاران[4]، 2021). مبانی نظری بهره‌وری سرمایه ریشه در مدل‌های رشد اقتصادی دارند که از الگوهای برون‌زا به چارچوب‌های درون‌زا تحول یافته‌اند، و عواملی همچون پیشرفت فناوری، دانش، سرمایه انسانی و تحقیق و توسعه را به‌عنوان تعیین‌کننده‌های اصلی رشد اقتصادی بلندمدت و تفاوت‌های بهره‌وری در سطح بین‌المللی برجسته می‌سازند (چیرووا و همکاران[5]، 2018).

اندازه‌گیری بهره‌وری سرمایه انسانی نیازمند بررسی عوامل گوناگونی از جمله کیفیت آموزش، آموزش‌های مداوم، نظام منتورینگ و شایستگی دیجیتال است. شایستگی دیجیتال به‌عنوان توانایی بهره‌گیری مؤثر از فناوری‌های دیجیتال در فرایندهای اجتماعی و اقتصادی تعریف می‌شود (مارخایچوک و استولتوف، 2020؛ مندویل-هرناندز و همکاران[6]، 2025).

[1] - Anifowose et al.

[2] - Kengatharan

[3] - Garzarelli & Limam

[4] - Cao et al.

[5] - Chirwa et al.

[6] - Mendivil-Hernández et al.

ابعاد چندگانه بهره‌وری سرمایه: یک ترکیب‌بندی نظری. 4

مبانی نظری اساسی بهره‌وری سرمایه. 4

بهره‌وری سرمایه به کار گرفته شده 5

مدل‌های مبتنی بر سرمایه انسانی. 7

مدل‌های مبتنی بر تحقیق و توسعه. 8

اجزای بهره‌وری سرمایه. 9

نسبت گردش دارایی‌ها 9

بهره‌وری سرمایه انسانی. 10

بهره‌وری سرمایه فیزیکی. 12

بهره‌وری سرمایه مالی. 13

نسبت سود به سرمایه به‌کار گرفته‌شده (ROCE) 14

نسبت ارزش افزوده اقتصادی (EVA) 15

روش‌های اندازه‌گیری شاخص‌های بهره‌وری سرمایه. 17

چارچوب‌های نظری یکپارچه و ترکیب بهره‌وری سرمایه. 18

جمع‌بندی. 19

منابع  20

راعي، سيده سمانه؛ مرادي، ابراهيم و اكبري، احمد. (1399). تجزيه رشد بهره‌وري كل عوامل توليد گندم در استان فارس با استفاده از مدل مرزي – تصادفي فضايي. اقتصاد كشاورزي، 14(4)، 57-84.

محمودزاده، محمود؛ سلاطين، پروانه؛ فتح ابادي، مهدي و رضايي سراجي، محمود. (1400). ارائه چارچوبي براي برآورد سهم‌هاي فناوري اطلاعات و ارتباطات از رشد بهره‌وري: شواهدي از صنايع توليدي ايران. سياست گذاري اقتصادي، (25)، 345-373.

معدنی پور، ابوالفضل. (1401). تاثیر تامین مالی بدهی و کارایی سرمایه‌گذاری بر بهره‌وری سرمایه به کار گرفته شده. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت مالی، دانشگاه البرز.

Adarov, A., & Stehrer, R. (2020). New Productivity Drivers: Revisiting the Role of Digital Capital, FDI and Integration at Aggregate and Sectoral Levels.

Almeida, D.R., & Neves Sequeira, T. (2023). Are Robots, Software, ICT and physical capital related to productivity? A panel quantile approach. Economics of Innovation and New Technology, 33, 586 - 603.

Anifowose, M., Abdul Rashid, H. M., Annuar, H. A., & Ibrahim, H. (2018). Intellectual capital efficiency and corporate book value: evidence from Nigerian economy. Journal of Intellectual Capital, 19(3), 644-668.

Barinua, V., & Akpan, E.C. (2022). Human Capital Development Strategy and Productivity.

Barth, E., Bryson, A., & Dale-Olsen, H. (2020). Union density effects on productivity and wages. The Economic Journal, 130(631), 1898-1936.

Battisti, M., Del Gatto, M., & Parmeter, C. F. (2018). Labor productivity growth: disentangling technology and capital accumulation. Journal of Economic Growth, 23(1), 111-143.

CAI, X. (2025). The impact of EVA performance evaluation system on market value management of state-owned listed companies.

Cammeraat, E., Samek, L., & Squicciarini, M. (2021). The role of innovation and human capital for the productivity of industries.

Cao, W., Duan, X., & Niu, X. (2021). Access to Finance, Bureaucracy, and Capital Allocation Efficiency. Capital Markets: Market Efficiency eJournal.

Casielles, J. (2019). Return on Equity (ROE), Return on Capital Employed (ROCE), Economic Profit (EP) and Economic Value Added (EVA) (Presentation Slides). EduRN: Financial Economics Education (FEN) (Topic).

Chirwa, T.G., Odhiambo, N.M., Chirwa, T.G., & Odhiambo, N.M. (2018). Comparative Economic Research, Volume 21, Number 4, 2018 10.2478/cer-2018-0027.

Ciuhu, A.M., & Vasile, V. (2019). CONCEPTUAL DEVELOPMENT OF HUMAN CAPITAL. Annales Universitatis Apulensis Series Oeconomica.

Djalilov, K., & Piesse, J. (2019). Bank regulation and efficiency: Evidence from transition countries. International Review of Economics & Finance, 64, 308-322.

Du, F., Erkens, D. H., Young, S. M., & Tang, G. (2018). How adopting new performance measures affects subjective performance evaluations: Evidence from EVA adoption by Chinese state-owned enterprises. The Accounting Review, 93(1), 161-185.

Garzarelli, G., & Limam, Y.R. (2019). Physical capital, total factor productivity, and economic growth in sub-Saharan Africa. South African Journal of Economic and Management Sciences.

Guirguis, M. (2021). Introduction to Corporate Finance. A Practical Guide for Postgraduate and Research Students. Social Sciences Education eJournal.

Heil, M. (2019). Finance and productivity: A literature review. Contemporary Topics in Finance: A Collection of Literature Surveys, 151-182.

Hoang, D., Gatzer, S., & Ruckes, M. (2024). The economics of capital allocation in firms: Evidence from internal capital markets. Management Science.

Hrytsenko, L., & Derkach, L. (2022). ECONOMIC VALUE ADDED AS AN INDICATOR OF EVALUATION FUNCTIONING EFFICIENCY OF A COMPANY. Vìsnik Sumsʹkogo deržavnogo unìversitetu.

Ichsani, S., Nur Pratiwi, L., & Saputera, D. (2024). Financial Performance Measurement Using the Value Added Method to Determine the Effect on Stock Prices. International Journal of Finance & Banking Studies, 13(3).

Inklaar, R., Woltjer, P., & Albarrán, D.G. (2018). Capital and global productivity comparisons.

Kao, C. L., & Chen, M. Y. (2020). Employee downsizing, financial constraints, and production efficiency of firms. International Review of Economics & Finance, 68, 59-73.

Kengatharan, N. (2019). A knowledge-based theory of the firm: Nexus of intellectual capital, productivity and firms’ performance. International journal of manpower, 40(6), 1056-1074.

Kinghan, C., Newman, C., & O’Toole, C.M. (2018). Capital allocation, credit access, and firm growth in Vietnam. WIDER Working Paper.

Lameiro, J. (2019). Revisiting the two Cambridge schools for the current controversy. Iberian Journal of the History of Economic Thought.

Le Mouel, M., & Schiersch, A. (2020). Knowledge-Based Capital and Productivity Divergence. Strategy Models for Firm Performance Enhancement eJournal.

Li, L., & Hou, J. (2019). Analysis of Eva Performance Evaluation System——Taking Maotai in Guizhou as an Example.

Markhaichuk, M.M., & Nikolay Stoletovs, V.R. (2020). INTELLECTUAL CAPITAL AS A FACTOR OF INCREASING LABOR PRODUCTIVITY.

Mauro, F.D., Hassan, F., & Ottaviano, G.I. (2018). Financial markets and the allocation of capital: the role of productivity. LSE Research Online Documents on Economics.

Mendivil-Hernández, P., González-Sánchez, E., Gutiérrez-Calderón, M.A., Herazo-Chamorro, M., Cogollo-Dueñas, J.F., & Bravo-Chadid, N.J. (2025). The Qualification of Human Capital as A Productivity Factor in Organizations. Revista de Gestão Social e Ambiental.

Monica, M., Sofyaun, A., & Matyani, M. (2025). Return On Asset Mediates Current Ratio And Receivables Turnover To Company Value. Riwayat: Educational Journal of History and Humanities.

Nato Chikviladze, N.C. (2021). The Essence and Role of Human Capital in Increasing Production Efficiency. Economics.

Panenko, A.I. (2024). Theoretical and methodological foundations for ensuring investment security of regions. Russian Journal of Management.

Patin, J. C., Rahman, M., & Mustafa, M. (2020). Impact of total asset turnover ratios on equity returns: Dynamic panel data analyses. Journal of Accounting, Business and Management (JABM), 27(1), 19-29.

Petri, F. (2019). Capital Theory 1873–2019 and the State of Macroeconomics. History of Economics Review.

Piao, Z., Wu, C., Su, N., Lin, Y., & Zheng, Z. (2023). Financial constraints, capital misallocation and firm’s total factor productivity (TFP) loss–empirical evidence from listed manufacturing companies in China. Applied Economics, 55(39), 4572-4585.

Prasad, P., Narayanasamy, S., Paul, S., Chattopadhyay, S., & Saravanan, P. (2019). Review of literature on working capital management and future research agenda. Journal of Economic Surveys, 33(3), 827-861.

Qadri, F.S., & Waheed, A. (2018). The Contribution of Human Capital in Aggregate and Sectoral Production: Evidence from Pakistan. Global Business Review, 21, 365 - 376.

Rim Limam, Y., Garzarelli, G., & Miller, S.M. (2019). Output Growth Decomposition in the Presence of Input Quality Effects: A Stochastic Frontier Approach. German Economic Review, 20, 383 - 409.

Saeed, Y., Khan, A., & Haq, I.U. (2024). Capital Structure Determinants in Pakistan's Textile Industry Unravelling the Pecking Order vs. Trade-Off Debate. CARC Research in Social Sciences.

Sari, R.P., Hermuningsih, S., & Cahya, A.D. (2021). PENGARUH CURRENT RATIO, DEBT EQUITY RATIO, TOTAL ASSET TURNOVER TERHADAP PRICE EARNING RATIO. Jurnal Proaksi.

Semih Yildirim, H., & Philippatos, G. C. (2007). Efficiency of banks: Recent evidence from the transition economies of Europe, 1993–2000. European Journal of Finance, 13(2), 123-143.

Soudane, J.A., & Ouallal, F. (2020). Human Capital - Notion and Concept : Theoretical review. International journal of innovation and scientific research, 46, 122-130.

Widarni, E.L., & Bawono, S. (2020). Human Capital Frameworks How to build a strong organization.

Wulandari, P., Samsudin, A., & Norisanti, N. (2020). Kinerja Keuangan Menggunakan Metode Economic Value Added (EVA) dan Market Value Added (MVA).

Xu, Y., Zhao, X., Zhou, X., & Yuan, L. (2021). Financial Structure and Capital Allocation Efficiency: An Empirical Analysis of China from 2005–2018. Applied Economics, 53, 3347 - 3358.

Zhang, X. (2023). Understanding the Importance and Profitability Impact of Debt to Equity Ratio on Companies. Advances in Economics, Management and Political Sciences.

Zhao, J., & Guo, X. (2022). Research on Enterprise Value Evaluation Based on EVA Model. Frontiers in Business, Economics and Management.