رفتار شهروندي سازماني مجموعه اي از رفتارهاي داوطلبانه و اختياري كه بخشي از وظايف رسمي فرد نيست، اما عملكرد مؤثر سازمان را بهبود مي بخشند. رفتار شهروندي سازماني بيانگر فعاليت هاي كاري مرتبط، داوطلبانه و اختياري، به طور مستقيم و ضمني از طريق توصيف رسمي شغل و سيستم هاي پاداش سازماندهي شده، در نهايت كارآيي و اثربخشي سازمان را ارتقاء مي دهد. همچنين رفتار شهروندي سازماني، رفتاري فردي و داوطلبانه است كه مستقيماً به وسيله سيستم هاي رسمي پاداش در سازمان طراحي نشده است، اما با اين وجود باعث ارتقاي اثربخشي و كارآيي عملكرد سازمان مي شود(صادقی و همکاران[1]، 2016). رفتار شهروندي سازماني به عنوان آن دسته از رفتارهايي تعريف شده است كه كاركنان سازمان در انجام آن صرفنظر از اهداف بهره وري شخصي- اثربخشي عملكردشان را ارتقا ميدهند؛ و ابعاد آن عبارتند از: 1-وجدان كاري، به معناي انجام رفتارهاي درون نقشي فراتر از حداقل وظيفه مورد نياز؛ 2- نوع دوستي، كمك به ديگران همكاران؛ 3- فضیلت(رفتار) مدني مشاركت در چرخه حيات سياسي سازمان؛ 4- جوانمردي، تمايل به تحمل شرايط اجتناب ناپذير ناراحت كننده در كار، بدون شكايت و ابراز ناراحتي؛ 5- ادب و نزاكت، به معناي با احترام رفتار كردن با ديگران. رفتارهاي شهروندي سازماني مي توانند موجب ارتقاي عملكرد واحدها و سازمان ها شوند؛ زيرا چنين رفتارهايي در محيط كاري مي توانند كاركنان و سرپرستان را مولدتر و همكاري را تسهيل كنند و موجب تسهيل جذب و حفظ كاركنان شوند و سرمايه اجتماعي را نيز توسعه دهند. رفتارهاي شهروندي سازماني بر اثربخشي سازمان تأثير ميگذارند؛ چرا كه آنها به آزاد شدن ساير منابع كمك ميكنند، بهره وري را ارتقا مي دهند، هماهنگي فعاليت ها را بهبود ميبخشند و موجب افزايش انطباق پذيري مي شوند(انوری و همکاران[2]، 2015).
موفقيت سازمان ها به كاركنانى وابسته است كه فراتر از وظايف عمل مى كنند. رفتار شهروندى سازمانى، رفتارهايى است كه به طور مستقيم از طريق سيستم رسمى به آن پاداش داده نمی شود. تحقیقات زیادی تاثير رفتار شهروندى سازمانى بر عملكرد فردى و سازمانى را نشان داده اند. اين رفتارها موجب افزايش مسئوليت پذيرى، مشاركت د ر فعاليت ها، تعهد و رضايت شغلى و سبب ارتقاى عملکرد سازمان می شود(خلیل نژاد و همکاران، 1396).
[1] Sadeghi & et al
[2] Anvari & et al
