فولاد یکی از پرکاربردترین محصولات صنعتی در جهان است (محبوب و جونگوانیچ[1]، 2019)، که تقاضای جهانی آن روبه رشد است (او ای سی دی، 2019)، و با توجه به اینکه صنعت فولاد دومین صنعت صادرات غیرنفتی کشور پس از پتروشیمی می­باشد و اینکه فولاد چه از نظر کیفیت و چه از نظر ارزش، کاربردی­ترین فلز بوده و تقریبا 95 درصد فلزات تولید شده در سراسر جهان را فولاد و آهن تشکیل می­دهند فولاد در دنیای امروز نقش تعیین کننده و استراتژیکی دارد (شفیعی و همکاران، 1399). همین امر موجب شده تا رقابت در این زمینه در بین کشورها به شدت افزایش یابد. به گونه­ای که دو کشور چین و هند به سرعت برنامه­ریزی­ها را برای ایجاد سرمایه­گذاری­ها جهت تولید برتر در جهان از سر گرفته­اند (حنفی[2] و همکاران، 2019). صنعت فولاد ایران نیز، تولید 55 میلیون تن فولاد را برای افق 1404 هدف­گذاری کرده است تا به رشد بالای 6 درصد در تولید ناخالص داخلی برسد، اما تحقق این هدف به سرمایه­گذاری فشرده و ایجاد زیرساخت­ها (گزارش اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران، 1398) و ایجاد زنجیره ارزش خوشه­ای صنعت نیاز دارد (حنفی و همکاران، 2019).

به طور کلی، هر کشوری تا حد زیادی به سرمایه­گذاری نیاز دارد. چرا که رقابت تقریبا در همه صنایع به شدت وجود دارد. از این­رو، بنگاه­ها موظف هستند برای رقابت­پذیری، بر سرمایه­گذاری­ها تمرکز کنند تا به مزیت رقابتی دست یابند (سینگ[3] و همکاران، 2018). کاهش موجودی سرمایه بر رقابت­پذیری اقتصادها تاثیر می­گذارد (هیکی و همکاران، 2020). اهمیت ایجاد مزیت رقابتی از سرمایه­گذاری­ها در ادبیات تحقیق مشخص شده است. هدف بلندمدت شرکت­ها در بازارهای رقابتی،  بهبود یا دفاع از موقعیت رقابتی خود و کسب مزیت نسبت به رقبا است. جهت رقابت­پذیری در صنایع، دولت­ها باید برای ایجاد فضای مناسب کسب وکار، یک چارچوب سیاست مناسب را تهیه کنند، چراکه عملکرد ضعیف صنایع، به دلیل سیاست­های ناکارآمد موجود و شرایط محیطی است (سینگ و همکاران، 2018).

[1] . Mahbub, T. and Jongwanich

[2] . Hanafi

[3] . Singh

صنعت فولاد. 4

صنعت فولاد ایران و جایگاه جهانی آن. 5

عوامل علّی مؤثر در رقابت پذیری در صنعت فولاد. 8

مقوله های محوری اثرگذار بر رقابت پذیری در صنعت فولاد. 9

عوامل مداخله گر اثرگذار در رقابت پذیری در صنعت فولاد. 11

 استراتژی های موثر در رقابت پذیری در صنعت فولاد. 12

پیشینه تحقیقات انجام شده 13

پیشینه داخلی.. 13

پیشینه خارجی.. 16

منابع. 19

• شفیعی، علی؛ وحیدرضا؛ میرابی (1399). طراحی و اعتباریابی مدل تأمین مالی در شرکت­های بزرگ صنعت فولاد، فصلنامه اقتصاد مالی، سال 14، شماره 51، 38-113.
• گزارش اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران (1398).

• ترازنامه هیدروکربوری کشور، مؤسسه مطالعات بین­المللی انرژی، گروه ترازنامه هیدروکربوری مؤسسه مطالعات بین­المللی انرژی، 1395.
• مطالعات طرح جامع فولاد کشور، شرکت مهندسی بین­المللی فولادتکنیک، سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، 1395.

• ملکی، محمدحسن؛ رضایی، رضا؛ عادلی، امید؛ رحیمیان، محمدمهدی (1402). ارائه چارچوب عوامل مؤثر بر رقابت­پذیری شرکت­های هواپیمایی. فصلنامه علمی جاده، سال 22، دوره 2، شماره 115.
• عباسیان حسینی، محسن؛ مدیری، محمود؛ فتحی، کیومرث؛ جعفری، محبوبه (1402). طراحی مدل سیاست سرمایه­گذاری برای رقابت­پذیری در صنعت فولاد با رویکرد مدلسازی تفسیری- ساختاری جامع. فصلنامه اقتصاد مالی، دوره 17، شماره 1، 317-340.

عسگری، منصور (1398). رقابت­پذیری و صادرات بنگاه­های کوچک و متوسط ایران. نشریه علمی پژوهش­های اقتصاد صنعتی، سال سوم، شماره 8، 54-37.

• گوگردچیان، احمد؛ کیانی، غلامحسین؛ تجری، زهرا (1396). اثر درونی­سازی هزینه آلودگی بر رقابت­پذیری صنعت فولاد (مطالعه موردی شرکت فولاد مبارکه اصفهان). فصلنامه پژوهش­های اقتصادی، سال 17، شماره 14، 120-99.
• محمدی، وحید؛ ولیپور، پیمان؛ محمدی، حامد (1394). شناسایی عوامل مؤثر بر توان رقابت­­پذیری خوشه­های صنعتی صنایع نساجی. مجله علوم و فناوری نساجی، سال 5، شماره 4، 41-31.
• گوگردچیان، احمد؛ امیری، هادی؛ طیبی، کمیل؛ خوشایند، حمیده (1393). نقش هزینه­های مبادله در رقابت­پذیری صنعت فولاد (مطالعه موردی شرکت فولاد مبارکه اصفهان). فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات اقتصادی کاربردی ایران. سال سوم، شماره 12، 203-220.

• Mahbub, T. and Jongwanich, J. (2019). Barriers to foreign direct investment in the power sector: evidence from Bangladesh. International Journal of Development Issues, 18(3), 310-333.
• Singh, M. K., Kumar, H., Gupta, M. P., & Madaan, J. (2018). Competitiveness of Electronics manufacturing industry in India: an ISM–fuzzy MICMAC and AHP approach. Measuring Business Excellence, 22(1), 88–116.
• Agusman Aris, A., Maupa, H., Muis, M., & Idrus Tabba, M. (2019). Effects of government policy, quality of human resources and professional institutions on workforce competitiveness using welding technology as mediating variable. Journal of Science and Technology Policy Management, 10(5), 1121–1151.
• Vásquez Cordano, A. L., & Prialé Zevallos, R. (2021). Country competitiveness and investment allocation in the mining industry: A survey of the literature and new empirical evidence. Resources Policy, 73, 102136.
• Hanafi, M., Wibisono, D., Mangkusubroto, K., Siallagan, M. and Badriyah, M.J.K. (2019). Designing smelter industry investment competitiveness policy in Indonesia through system dynamics model. Journal of Science and Technology Policy Management, 10(3), 617-641.
• OECD (2019). STEEL MARKET DEVELOPMENTS.
• Khatib, H., IEA, "World Energy Outlook 2016—A Comment", Energy policy, 2016.
• Shayannejad, M., Eslamian, S., Singh, V., & Ostad-AliAskari, K., "Evaluation of Groundwater Quality for Industrial Using GIS in Mountainous Region of Isfahan Province, Koh-Payeh, Isfahan, Iran", International Journal of Constructive Research in Civil Engineering (IJCRCE), Vol. 3, No. 3, pp. 24-37, 2017.
• Steel Statistical Yearbook 2017", 2017
• Craiut, L.; Bungau, C.; Bungau, T.; Grava, C.; Otrisal, P.; Radu, A.-F. Technology Transfer, Sustainability, and Development, Worldwide and in Romania. Sustainability 2022, 14, 15728. https://doi.org/10.3390/su 142315728

• Min, J. W., Kim, Y. J., Vonortas, N. S. (2020). Public technology transfer, commercialization and business growth. European Economic Review 124 (2020) 103407.
• Giorcelli, M. (2021). Technology Transfer and Early Industrial Development: Evidence from the Sino-Soviet Alliance.

• Martins, M. S., Paula, G. M., Botelho, M. R. (2021). Technological Innovations and Industry 4.0 in the Steel Industry: Diffusion, Market Structure and Intra-Sectoral Heterogeneity. Rev. Bras. Inov., Campinas (SP), 20, e021006, p. 1-26, 2021

• Elsan, M., Yousefi, M. (2019). Legal Aspects of Technology Transfer Through Foreign Investment in Oil and Gas Industry. Volume 3, Issue 2.
• Vögele, S., Matthias Grajewski, Kristina Govorukha, Dirk Rübbelk (2020). Challenges for the European steel industry: Analysis, possible consequences and impacts on sustainable development. Applied Energy, Vol. 264.

• Su, C. Y., & Lin, B. W. (2016). Competitive Actions of Firms: The Moderating Role of Rivals' Attacks. In Academy of Management Proceedings (Vol. 2016, No. 1, p. 16669). Academy of Management.