مبانی نظری تکریم ارباب رجوع

تکریم به معنای ارجمند شمردن، گرامی داشتن و بزرگوار و عزیز شمردن است. طرح تکریم اگرچه برای بیان موضوع و به ­کارگیری ادبیات جدید سعی در تزریق مفهوم نو در نظام اجرایی و اداری داشته است و بر مبنای مشتری­ مداری تنظیم شده، اصولا دارای ماهیتی دستوری و تکلیفی است که مطابق آن دستگاه ­های اجرایی دولتی ملزم به رعایت آن می­گرداند (سروری، 1399).

اخلاق خوش و رعایت ادب در گفتار هنگام معاشرت با هم­نوعان، از آموزه ­های دین مبین اسلام است که با آمیخته شدن به ایثار، از خودگذشتگی، حس نوع­دوستی، احترام به بزرگان و لحاظ منزلت علمی دانشمندان و مقام و منصب بزرگان قوم و قبیله، محل و محله و کسوت پیش­کسوتان می­تواند جامعه­ای نمونه را ترسیم نماید. برخورد با دیگران همراه با لبخند، مودت و محبت، موجب رفع کدورت­ها، ترغیب به دوستی و تحکیم رشته ­های محبت بین عناصر جامعه است. ترک خشونت و پرهیز از عصبانیت و ناملایمت­ها و عفو در جرائم، جزء عوامل انسجام جامعه اسلامی است. اخلاق نیز در اصل واژه­ای عربی است که مفرد آن «خلق» و «خلق» می­باشد در لغت به معنای «سرشت و سجئیه» به کار رفته است؛ اعم از اینکه سجئیه و سرشتی نیکو و پسندیده باشد مانند جوانمردی و دلیری، یا زشت و ناپسند باشد مثل فرومایگی و بزدلی (مصباح یزدی، 1394) اخلاق می­تواند به مکانیزمی ارتباطی بین اجتماع و امور شخصی باشد. رفتار اخلاقی، عادت­های خوب، نگرش­های کاری مثبت، هماهنگی با دیگر افراد و مهارت­های مورد نیاز برای حفظ شغل است. بنابراین اخلاق حرفه­ای، متعهد شدن توان ذهنی، روانی و جسمانی فرد یا گروه به اندیشه جمعی در جهت اخذ قوا و استعداد درونی گروه و فرد برای توسعه است. از آنجا که کیفیت ماحصل تلاش انسان­هایی است که به عنوان باارزش­ترین سرمایه­های هر سازمانی محسوب می­شوند، لذا پرداختن به مسائل اخلاقی انسان­هایی که در واقع از مهم­ترین سرمایه­ های هر سازمان محسوب می­شوند و در واقع از مجموع رفتار ایشان کل سازمان حادث می­شود ضرورتی انکارناپذیر است. اخلاق تنها شامل صفات نفسانی پایداری است که در نفس رسوخ کرده باشد و شامل صفات ناپایداری که به صورت ملکه نفسانی درنیامده­اند نمی­گردد؛ بنابراین تعریف اخلاق اهیاتی استوار و راسخ نفسانی و بدون نیاز به تامل و تفکر از انسان صادر می­شود. در عین حال این تعریف هم شامل فضایل اخلاقی می­شود و هم شامل رذایل اخلاقی (مهدوی و همکاران، 1398).