این روزها شبکه­ های اجتماعی آنلاین[1] مانند فیسبوک[2] و اینستاگرام روز به روز محبوب­تر شده­ و تبدیل به بخش مهمی از دنیای امروز شده­اند. در کنار استفاده از شبکه­های اجتماعی آنلاین به عنوان یک وسیله ارتباطی، این شبکه­ها به عنوان ابزاری برای ترویج کسب­وکار و به دست آوردن محبوبیت هم استفاده می­شوند. در نگاه اول محبوبیت یک حساب کاربری با معیارهایی مانند تعداد فالوورها یا ویژگی­های محتوای به اشتراک گذاشته شده مانند تعداد لایک­ها، کامت­ها و ویووها[3] مورد ارزیابی قرار می­گیرند (آیکون و کالفاگلو[4]، 2020).

بنابراین، کاربران این پلتفرم­های اجتماعی ممکن است به هر طریقی تمایل به تقویت این معیارها به روش­هایی غیرواقعی برای به دست آوردن مزایای حاصل از آن باشند. چندین راه متداول برای افزاش محبوبیت و شهرت یک حساب کاربری در رسانه­های اجتماعی وجود دارد. استفاده از ربات­ها، خرید لایک و کامنت و  استفاده از برخی پلتفرم­ها یا شبکه­ها که با آن بتوان لایک و کامنت را معامله کرد از این قبیل روش­ها می­باشند (سن[5] و همکاران، 2019).

ربات نرم­افزاری است که وظایف خود را به صورت خودکار با اینترنت انجام می­دهد. در مطالعه­ای که در سال 2018 توسط گاست دیتا[6] صورت گرفت نزدیک به 95 میلیون حساب کاربری ربات در اینستاگرام وجود داشت. در سال 2016 نتایج یک مطالعه آماری نشان داد که ربات­ها بیشتر از انسان­ها در شبکه­های اجتماعی از ترافیک اینترنت استفاده می­کنند. علاوه بر این با به وجود امدن حساب­های غیر واقعی در اینستاگرام برخی از افراد به راحتی لایک و فالوور می­فروشند. به عنوان مثال، شرکتی به نام آیدیجیک[7] 50 هزار فالوور را به قیمت تنها 250 دلار می­فروخت (مجله اینفلوئنسر فراد[8]، 2019).

تمامی این اقدامات صورت گرفته غیرواقعی هستند و اصطلاحا فیک[9] نامیده می­شوند. به عبارت دیگر، اصطلاح اقدامات غیرواقعی یا فیک به انواع لایک کردن، کامنت گذاشتن در زیر پست­ها، دنبال کردن حساب­های کاربری و بارگذاری پست و استوری به صورت خودکار گفته می­شود. علاوه بر این، خرید این اقدامات نیز در این دسته از اقدامات فیک و غیرواقعی جای می­گیرد. تشخیص حساب­های کاربری که با روش­های فیک و غیرواقعی در شبکه­های اجتماعی رشد می­کنند، موضوعی مهم به حساب می­آید. زیرا رشد حساب­های غیرواقعی باعث می­شود ارزش کسب­وکارها از دیدگاه کاربران بیشتر جنبه تبلیغات بگیرد، تبلیغ­کنندگان به مخاطبان اشتباه دسترسی داشته باشند، سیستم­های توصیه ناکارآمد می­شوند و در نهایت دسترسی به خدمات و محصولات باکیفیت به سختی صورت بگیرد (آیکون و کالفاگلو، 2020).

[1] . Online Social Networks(OSNs)

[2] . Facebook

[3] . number of likes, comments or views

[4] . Akyon & Kalfaoglu

[5] . Sen

[6] . Ghost Data

[7] . IDigic

[8] . Influencer fraud

[9] . fake

3-2-2- فالوورهای غیرواقعی.. 4

2-4- پیشینه تحقیق.. 6

2-4-1- پیشینه داخلی.. 6

منابع. 10

• اسماعیل پور، مجید؛ بحرینی زاده، منیژه و زارعی، کوروش (1396). بررسی تأثیر استفاده از تأییدکننده‌های مشهور در تبلیغات بر نگرش مصرف‌کنندگان نسبت به تبلیغ. تحقیقات بازاریابی نوین، 14، 1-22.
• جلیلیان, حمید؛ میجانی, محمد (1390). بازاریابی از طریق شبکه های اجتماعی. دانشگاه علامه طباطبایی.
• خادمی، سعیده (1399). بررسی تاثیر ویژگیهای اینفلوئنسرها و تعاملات در رسانه‌های اجتماعی ‌بر قصد خرید مصرف­کنندگان با توجه به نقش میانجی نگرش و انگیزش لذتجویانه. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی، پردیس بین­الملل.
• دائمی اقدم، مراد و آندرواژ، لیلا (1399). تحلیل نقش اثرگذاری اعتبار سلبریتی و تبلیغات و نگرش به تبلیغات بر تمایل خرید: مطالعه موردی : برند موبایل سامسونگ، اولین کنفرانس حسابداری و مدیریت. استانبول، ترکیه.
• مهدویی فرد, اکبر (1393). شبکه های اجتماعی در تحقیقات بازاریابی؛ نقش ها، کارکردها و مفاهیم. کنفرانس ملی تحقیقات بازاریابی.مرکز همایش های بین اللملی شهید بهشتی.
• نادری، محمود (1398). بررسی تاثیرنفوذ اینفلوئنسرهای رسانه های اجتماعی بر اعتماد و قصد خرید مصرف‌کننده با نقش میانجی گری تعامل (مورد مطالعه: کاربران اینستاگرام). پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی، دانشکده علوم اداری و اقتصاد.

• Akyon, F. C., & Kalfaoglu, M. E. (2020). Instagram fake and automated account detection. In 2019 Innovations in Intelligent Systems and Applications Conference (ASYU) (pp. 1-7). IEEE.
• Cresci, S., Di Pietro, R., Petrocchi, M., Spognardi, A., & Tesconi, M. (2015). Fame for sale: Efficient detection of fake Twitter followers. Decision Support Systems, 80, 56-71.
• De Veirman, M., Cauberghe, V., & Hudders, L. (2017). Marketing through Instagram influencers: the impact of number of followers and product divergence on brand attitude. International journal of advertising, 36(5), 798-828.
• S. Cresci, R. Di Pietro, M. Petrocchi, A. Spognardi, ve M. Tesconi, “Fame for sale: Efficient detection of fake twitter followers,” Decision Support Systems, vol. 80, sf. 56–71, 2016.
• Sen, A. Aggarwal, S. Mian, S. Singh, P. Kumaraguru, ve A. Datta, Worth its weight in likes: Towards detecting fake likes on instagram.” WebSci, 2019, sf. 205–209. “Influencer fraud,” Influencer Marketing Hub, 2018.
• T. Clarke, “22+ Instagram Stats That Marketers Can’t Ignore This Year,” https://blog.hootsuite.com/instagram-statistics/, accessed: 2019-06-25.
• Tafesse, W., & Wood, B. P. (2021). Followers' engagement with Instagram influencers: The role of influencers’ content and engagement strategy. Journal of Retailing and Consumer Services, 58, 102303.