تبلیغات یکی از گستردهترین حوزههای سیستمهای بازاریابی تلقی میشود. اهمیت تبلیغات تا آن حد است که در ذهن عوام مردم واژه بازاریابی با تبلیغات مترادف شده است. هر ساله میلیاردها دلار صرف تبلیغات در رسانههای مختلف میشود. انسان امروزی زیر بمباران شدید تبلیغات تجاری زندگی میکند. از صبح که انسان بیدار میشود تا زمانی که به خواب فرو میرود در معرض تبلیغات متنوعی از رسانههای مختلف قرار میگیرد. اثربخشی تبلیغ نکته کلیدی در بازاریابی تبلیغات است. شرکتهای تبلیغکننده همواره علاقمند به سنجش میزان اثربخشی تبلیغات خود هستند. اثربخشی تبلیغات در رسانههای مختلف تفاوت دارد. رسانههایی مانند: تلویزیون، مجله، روزنامه، رادیو و اخیراً اینترنت بسترهای انتقال پیامهای تبلیغی هستند. اینترنت به یک بستر فراگیر تبدیل شده که به طور روزافزون جزئی از زندگی روزمره انسانها شده است. کاربران اینترنتی به دلایل مختلفی ازجمله جستجوی اطلاعات ساده تا توسعه شبکههای اجتماعی از اینترنت استفاده میکنند. به گفته چو و چئون[1] (2004) اینترنت به عنوان یک رسانه همگرا، دیگر رسانهها را مانند تلویزیون، رادیو، روزنامه، مجلات، بیلبوردها و پست مستقیم را پوشش میدهد. اینترنت فضایی را فراهم میآورد تا تولیدکنندگان و تبلیغکنندگان نسبت به رسانههای سنتی، به صورت مستقیمتر و سریعتر به مصرفکنندگان خود دسترسی داشته باشند. گسترش روزافزون اینترنت فضای جدیدی را برای مصرفکنندگان و فروشندگان ایجاد نموده است که امکان مبادلات و خرید و فروش را فراهم میسازد. گسترش تعداد کاربران تقریباً در سراسر جهان قابل مشاهده است. این روند حتی در ایران نیز قابل مشاهده است به نحوی که تعداد کاربران ایرانی طی سالهای 2019-2000 حدود 7/35 درصد رشد داشته و از تعداد 250 هزار نفر در سال 2000 به 731/702/62 نفر در سال 2019 رسیده است. طبق اعلام سایت اینترنت ورداستاتز[2] در سال 2019 تعداد کاربران اینترنت ایرانی به 62 میلیون و هفتصد نفر رسیده است. که برطبق این آمار، کشور ایران در خاورمیانه رتبه نخست و در قاره آسیا رتبه نهم در استفاده از اینترنت را دارا میباشد. تعداد کاربران اینترنتی در ایران در حال حاضر بیش از 62 میلیون نفر هستند در نتیجه نشاندهنده یک عرصه بسیار مناسب برای تحقیقات مبتنی بر اینترنت میباشد. گزارشات نشان میدهد که درآمد حاصل از تبلیغات اینترنتی به 487/107 میلیون دلار در سال 2018 رسیده است (ایاب[3]، 2018). این آمار نشان از افزایش 22% در سال 2018 نسبت به سال 2017 دارد.
بدبینی نسبت به تبلیغات اغلب در واکنش به تلاشها یا مقاصد متقاعدکننده و براساس مکانیسمهای روانشناختی مختلف در افراد رخ میدهد. برای توضیح اینکه چرا افراد به تلاشهای تبلیغاتی چنین واکنشهایی نشان میدهند، مطالعات مختلف (بایک و موریموتو[4]، 2012؛ ادواردز[5] و همکاران، 2002؛ مک کوی[6] و همکاران، 2017، یینگ[7] و همکاران، 2009) بر روی نظریههای مقاومت روانشناختی و چرایی بدبینی آنها تمرکز کردهاند. براساس نظریه مقاومت روانشناختی (برهم[8]، 1966 و برهم و برهم، 1981) افردی زمانی که آزادی خود را مورد تهدید میبینند، در برابر شرایط مقاومت از خود نشان میدهند و نگرشها و رفتارهای خود را برای به دست آوردن خودمختاریهای خود کنترل میکنند. زمانی که افراد تبلیغات را عاملی تهدید آمیز برای آزادی روانی و رفتاری خود میبینند، مقاومتهای روانشناختی را در برابر تبلیغات از خود بروز میدهند. رفتار بدبینی از تبلیغات در پی هجوم تبلیغات گسترده توسعه پیدا کرده است. مردم برای کاهش در معرض قرار گرفتن تبلیغات استراتژیهای مختلفی را از خود بروز میدهند. اجتناب از تبلیغات به عنوان تمامی اقداماتی که توسط کاربران به کار بسته میشود تا آنها را در معرض تبلیغات قرار ندهد گفته میشود (چانگ و کیم[9]، 2020).
[1] . Cho & Cheon
[2] . Internetworldstats.com
[3] . Iab.net
[4] . Baek & Morimoto
[5] . Edwards
[6] . McCoy
[7] . Ying
[8] . Brehm
[9] .Chung & kim