مفهوم بازاریابی در دو دهه اخیر برجسته شده است. درحالی‌که مفهوم‌سازی‌های متفاوتی از بازارگرایی وجود دارد، اتفاق‌نظر وجود دارد که بازارگرایی رفتارهای لازم را برای ایجاد ارزش برتر برای خریداران از طریق جمع‌آوری و توزیع اطلاعات بازار ایجاد می‌کند. بازارگرایی تولید سودآور و حفظ ارزش مشتری را بر تمام اهداف دیگر سازمان در اولویت قرار می‌دهد. بازارگرایی به‌عنوان یک اقدام سازمانی مفهومی است که رفتار و نیازهای مصرف‌کننده و استراتژی‌های رقبا را تجزیه‌وتحلیل می‌کند و سپس تمام داده‌های تحلیل بازار را با تلاشی هماهنگ و با درنظرگرفتن محدودیت‌های زمانی و سود در سراسر سازمان منتشر می‌کند (اسماعیل، ۲۰۲۲).

یکی از جنبه­ های حیاتی اجرای موفقیت­آمیز یک استراتژی رقابتی، بازارگرایی یک شرکت است (پاپاداس[1] و همکاران، 2019). تحقیقات گسترده­ای در مورد مفهوم­سازی، تعریف و تأثیر بازارگرایی بر عملکرد کسب­وکار وجود دارد. بازارگرایی بیانگر یک قابلیت خاص در سطح شرکت است که سازمان را قادر می‌سازد تا نیازمندی‌های بازارها را شناسایی کرده و سایر قابلیت‌ها، مانند قابلیت‌های نوآوری را توسعه دهد که سازمان را به محیط خارجی خود متصل می­کند. شرکت­های بازارگرا با مصرف­کنندگان بالفعل و بالقوه ارتباطی نزدیک دارند و مصرف­کنندگان را مشتریان بالقوه یا بالفعلی می­دانند که دارای نیازهای ارضانشده­ای هستند که نحوه برآوردن نیازهایشان را در بازار مورد مقایسه قرار داده و راه­حل مطلوبی برای برآورده ساختن آن نیازها از شرکت انتظار دارند (صفری و همکاران، 1400). بازارگرایی یکی از جهت­گیری­های استراتژیک محسوب می­شود که تأثیر عملکردی بسیاری بر کسب­وکار شرکت­ها دارد (فروسن[2] و همکاران، 2016؛ ویلدن[3] و همکاران، 2018) و باتوجه به اهمیت زیاد آن در سازمان­ها و شرکت­ها، تحقیقات دانشگاهی زیادی در این زمینه انجام شده است (ماساده[4] و همکاران، 2018).

بازارگرایی به شرکت­ها کمک می­کند تا در هنگام اجرای استراتژی­های صادراتی به مزیت رقابتی دست یابند. شرکت­هایی که از استراتژی­های تمایز پیروی می­کنند بر توسعه محصولات و خدمات جدید و منحصربه­فرد تأکید دارند. از سوی دیگر، شرکت­های رهبری مبتنی­بر هزینه بیشتر بر کاهش قیمت مورد نیاز برای افزایش ظرفیت هماهنگی داخلی خود و در نتیجه افزایش کارایی عملیاتی خود و کمتر بر نوآوری متمرکز بر مشتری تمرکز می­کنند. بنابراین، استراتژی‌های تمایز از جهت‌گیری بازار قابل توجهی در مقایسه با استراتژی‌های مبتنی­بر هزینه استفاده می‌کنند. بازارگرایی در مقایسه با سایر جهت­گیری­های استراتژیک مانند گرایش کارآفرینی، یادگیری و نوآوری، بیش­ترین تأثیر را در عملکرد سازمانی دارد. بازارگرایی نشان­دهنده توانایی سازمان در بررسی تغییرات شرایط باز و رفع این پویایی مناسب برای حفظ عملکرد آن سات (ماندال و سراوانان[5]، 2019).

[1] Papadas

[2] . Frosen

[3] . Wilden

[4] . Masadeh

[5] . Mandal & Saravanan

همچنین می توانید محصلات مشابه زیر را نیز خیداری کنید:

مبانی نظری نوآوری استراتژیک

مبانی نظری برنامه ریزی استراتژیک

مبانی نظری انعطاف پذیری استراتژیک

مبانی نظری قصد استراتژیک

مبانی نظری چابکی استراتژیک

خلاصه فصل پنجم کتاب مدیریت استراتژیک فرد آر دیوید

جزوه مديريت استراتژيك ، تفكر استراتژيك

جهت گیری استراتژیک بازاریابی سبز. 3

 مفهوم بازارگرایی.. 3

انواع بازارگرایی.. 4

 بازارگرایی فعال. 5

 بازارگرایی واکنش پذیر. 6

 بازارگرایی سبز. 6

اهمیت بازاریابی سبز. 13

 جهت گیری استراتژیک بازاریابی سبز. 14

 نظریه های مرتبط با جهت گیری بازاریابی سبز. 15

نظریه هویت اجتماعی.. 15

 نظریه کنش مستدل. 16

پیشینه پژوهش... 17

پیشینه داخلی.. 17

 پیشینه خارجی.. 21

منابع. 26

• صفوی، سیمین؛ پیران، علیرضا؛ طاهرزاده موسویان، فخرالدین (1400). بررسی رابطه هوش رقابتی با توانمندسازی کارکنان و پاسخگویی سازمانی کارکنان. پژوهش­های نوین در مدیریت کارآفرینی و توسعه کسب و کار، جلد 2، شماره 2.

• علی­عربی، لیلا و کاظمی، سیدعباس (1399). تأثیر متقابل جهت‌گیری بازاریابی سبز استراتژیک و بازاریابی سبز داخلی بر مزیت رقابتی. مدیریت بازاریابی، 15(47)، 87-102.
• فرازمند، سحر و یاراحمدی، اکبر (1396). تاثیر آمیخته بازاریابی سبز بر کسب مزیت رقابتی مشتریانشرکت داروپخش در شهر اهواز. اولین کنفرانس ملی مطالعات نوین مدیریت در ایران، کرج.
• شکوهی، صدیقه (1402). تاثیر نوآوری سبز بر پایداری زیست محیطی کشاورزان. هشتمین کنگره ملی سالانه یافته­های نوین در علوم کشاورزی و منابع طبیعی، محیط زیست و گردشگری.
• اسلامی­نژاد، زهرا (1402). بررسی اثر متقابل جهت گيري بازاریابی سبز و استراتژیک بر مزیت رقابتی. پژوهش در مدیریت و مهندسی صنایع، شماره 33.
• طاهرپوران، فرشته؛ عابدی، حسین, حاجی کریمی، بابک (1401). تبیین عوامل موثر بر توسعه بازاریابی سبز در صنعت فروشگاه­های زنجیره­ای. دو ماهنامه بررسی­های بازرگانی، سال بیستم شماره 117.
• آجورلو، علی رضا (1398). تاثیر استراتژی بازاریابی سبز بر عملکرد کسب و کار در صنعت خودرو (مطالعه موردی شرکت ایران خودرو). فصلنامه رویکردهای پژوهشی نو در علوم مدیریت. سال دوم شماره 11.

• Frosen, J., Jaakkola, M., Churakova, I. and Tikkanen, H. (2016), “Effective forms of market orientation across the business cycle: a longitudinal analysis of business-to-business firms”, Industrial Marketing Management, Elsevier, Vol. 52, pp. 91-99.
• Masa’deh, R., Al-Henzab, J., Tarhini, A. and Obeidat, B.Y. (2018), “The associations among market orientation, technology orientation, entrepreneurial orientation and organizational performance”, Benchmarking: An International Journal, Vol. 25 No. 8, pp. 3117-3142.
• Wilden, R., Gudergan, S. and Lings, I. (2018), “The interplay and growth implications of dynamic capabilities and market orientation”, Industrial Marketing Management, Elsevier, Vol. 83, pp. 21-30.
• Ismail, I. J. (2022), “Applicability of market orientation scales in Tanzania: a tourism industry perspective”, The Sub-Saharan Journal of Social Sciences and Humanities (SSJSSH), Vol. 1 No. 1, pp. 1-7.
• Deutscher, F., Zapkau, F. B., Schwens, C., Baum, M., & Kabst, R. (2016). Strategic orientations and performance: A configurational perspective. Journal of Business Research, 69(2), 849–861.
• Kharabsheh, R., Ensour, W., & Bogolybov, P. (2017). Learning orientation, market orientation and organizational performance: The mediating effect of absorptive capacity. Business and Economic Research, 7(1), 114-127
• Khan, I., & Bashir, T. (2020). Market Orientation, Social Entrepreneurial Orientation, and Organizational Performance: The Mediating Role of Learning Orientation. Iranian Journal of Management Studies (IJMS) Vol. 13, No. 4, Autumn 2020 Print ISSN: 2008-7055 pp. 673-703.

• Papadas, K. K., Avlonitis, G. J., Carrigan, M., & Piha, L. (2019). The interplay of strategic and internal green marketing orientation on competitive advantage. Journal of Business Research, 104, 632–643.
• Mandal, S. and Saravanan, D. (2019), “Exploring the influence of strategic orientations on tourism supply chain agility and resilience: an empirical investigation”, Tourism Planning and Development, Vol. 16 No. 6, pp. 1-25.

• Kumar, P. (2016). State of green marketing research over 25 years (1990-2014): Literature survey and classification. In Marketing Intelligence and Planning.
• Martínez, P. (2015). Customer loyalty: Exploring its antecedents from a green marketing perspective. International Journal of Contemporary Hospitality Management.
• Lamore, P. R., Berkowitz, D., & Farrington, P. A. (2013). Proactive/responsive market orientation and marketing—Research and development integration. Journal of Product Innovation Management, 30(4), 695–711.
• Yang, D., Wei, Z., Shi, H., & Zhao, J. (2020). Market orientation, strategic flexibility and business model innovation. Journal of Business & Industrial Marketing.
• Wang, Y., Liu, F. (2020). Proactive or responsive market orientation for stronger service innovation capability: the moderating roles of contractual and relational governance.

• Minton, E. A., Kahle, L. R., Jiuan, T. S., & Tambyah, S. K. (2016). Addressing Criticisms of global religion research: A consumption- based exploration of status and materialism, sustainability, and volunteering behavior. Journal for the Scientific Study of Religion, 55(2), 365–383.
• Arli, D., Tan, L. P., Tjiptono, F., & Yang, L. (2018). Exploring consumers’ purchase intention towards green products in an emerging market: The role of consumers’ perceived readiness. International Journal of Consumer Studies, 42(4), 389–401.
• Sia, S. K., & Jose, A. (2019). Attitude and subjective norm as personal moral obligation mediated predictors of intention to build eco-friendly house. Management of Environmental Quality: An International Journal, 30(4), 678–694.
• Masud, M. M., Al-Amin, A. Q., Junsheng, Ha., Ahmed, F., Yahaya, S. R., Akhtar, R., & Banna, H. (2016). Climate change issue and theory of planned behaviour: Relationship by empirical evidence. Journal of Cleaner Production, 113, 613–623.
• Arli, D., Tan, L. P., Tjiptono, F., & Yang, L. (2018). Exploring consumers’ purchase intention towards green products in an emerging market: The role of consumers’ perceived readiness. International Journal of Consumer Studies, 42(4), 389–401.
• Prakash, G., & Pathak, P. (2017). Intention to buy eco-friendly packaged products among young consumers of India: A study on developing nation. Journal of Cleaner Production, 141, 385–393.
• Kim, S. H., & Seock, Y.-K. (2019). The roles of values and social norm on personal norms and pro-environmentally friendly apparel product purchasing behavior: The mediating role of personal norms. Journal of Retailing and Consumer Services, 51, 83–90.
• Ćorić, D. S., Lučić, A., Brečić, R., Šević, A., & Šević, Ž. (2020). An exploration of start-ups’ sustainable marketing orientation (SMO). Industrial Marketing Management, 91, 176–186.

• Yao, S., Song, Y., Yanna, Yu., & Guo, B. (2021). A study of group decision-making for green technology adoption in micro and small enterprises. Journal of Business & Industrial Marketing, 36(1), 86–96.

• Manzhynski, S.; Figge, F. Coopetition for sustainability: Between organizational benefit and societal good. Bus. Strategy Environ. 2019, 29, 827–837. [CrossRef]
• Wang, C.H. An environmental perspective extends market orientation: Green innovation sustainability. Bus. Strategy Environ. 2020, 29, 3123. [CrossRef]
• Sugandini, D., Mua_, M., Susilowati, C., Siswanti, Y., & Syafri, W. (2020). Greensupply management and green marketing strategy on green purchase intention: SMEs cases. Journal of Industrial Engineering and Management, 13(1), 79-92.
• Kili_c, S., & Ozdemir, E. (2018) \Green Marketing Strategies and Marketing Performance: The Case of Turkey". Driving Green Consumerism Through Strategic Sustainability Marketing (pp. 1-316). Hershey, PA: IGI Global.
• Labafi, S., Salamzadeh, Y., & Jalalpoor, M. (2019). Green Supply-Chain Management and Green Purchase Intention: The Role of Green Brand Equity. The European Proceedings of Social & Behavioural Sciences, 6(2), 89{102.
• Sugandini, D., Mua_, M., Susilowati, C., Siswanti, Y., & Syafri, W. (2020). Green supply management and green marketing strategy on green purchase intention: SMEs cases. Journal of Industrial Engineering and Management, 13(1), 79-92.

• Papadas, G.J. Avlonitis, M. Carrigan, Green marketing orientation: conceptualization, scale development and validation, J. Bus. Res. 80 (2017) 236–246.
• Ibarra-Cisneros, M. del Rosario Demuner-Flores, F. Hern´andez-Perlines, Strategic orientations, firm performance and the moderating effect of absorptive capacity, J. Strateg. Manag. 14 (2021) 582–611.
• Leonidou, T.A. Fotiadis, P. Christodoulides, S. Spyropoulou, C.S. Katsikeas, Environmentally friendly export business strategy: its determinants and effects on competitive advantage and performance, Int. Bus. Rev. 24 (2015) 798–811.
• Papadas, G.J. Avlonitis, M. Carrigan, Green marketing orientation: conceptualization, scale development and validation, J. Bus. Res. 80 (2017) 236–246.

• Sharma, A. (2020). Sustainability research in business-to-business markets: An agenda for inquiry. Industrial Marketing Management, 88, 323–329.
• Vesal, M., Siahtiri, V., & O’Cass, A. (2021). Strengthening B2B brands by signalling environmental sustainability and managing customer relationships. Industrial Marketing Management, 92, 321–331.
• Papadas, K.-K., Avlonitis, G. J., & Carrigan, M. (2017). Green marketing orientation: Conceptualization, scale development and validation. Journal of Business Research, 80, 236–246.
• Afum, E., Agyabeng-Mensah, Y., Baah, C., Asamoah, G., & Kusi, L. Y. (2023). Green market orientation, green value-based innovation, green reputation and enterprise social performance of Ghanaian SMEs: The role of lean management. Journal of Business & Industrial Marketing, 38(10), 2151–2169.
• Borah, P. S., Pomegbe, W. W. K., & Dogbe, C. S. K. (2022). Mediating role of green marketing orientation in stakeholder risk and new product success relationship among European multinational enterprises in Ghana. Society and Business Review, 17(4), 485–505.
• Dang, V. T., & Wang, J. (2022). Building competitive advantage for hospitality companies: The roles of green innovation strategic orientation and green intellectual capital. International Journal of Hospitality Management, 102, 103161.

• Osuagwu, L. (2016). A model of strategic marketing decision premises. International Journal of Marketing Studies, 8(3), 145-153. Doi: 10.5539/ijms.
• Eneizan, B.M., Matar, A., Al-Zawahreh, A., Alkhawaldeh, A.M., & Enaizan, O. (2018). Effects of green marketing strategy on firm financial performance: The moderating role of government policy. Business and Economic Horizons, 15(2), 304-324.
• Abbas, J., Mahmood, S., Ali, H., Ali Raza, M., Ali, G., Aman, J., & Nurunnabi, M. (2019). The effects of corporate social responsibility practices and environmental factors through a moderating role of social media marketing on sustainable performance of business firms. Sustainability, 11(12), 1-33. Doi:10.3390/su11123434.
• Maruyama, U., Quintanilha, M., Silva, C., & Sanchez, P. (2019). Sustainability and green marketing challenge. Brazilian Journal of Operations & Production Management, 16 (1), 78-87.
• Taleizadeh, A.A., Noori-Daryan, M., & Sana, S.S. (2020). Manufacturing and selling tactics for a green supply chain under a green cost sharing and a refund agreement. Journal of Modelling in Management, 15(4), 1419-1450.
• Al-dmour, H., Hadad, H., & Al-dmour, R. (2021). The impact of the adoption of green marketing on corporate performance of non-profitable organizations: Empirical study. Social Responsibility Journal. Doi: 10.1108/SRJ-03-2021-0114.
• Simao, L. & Lisboa, A. (2017). Green marketing and green brand–The Toyota case. Procedia Manufacturing, 12, 183-194.
• Kuo, T.C. & Smith, S. (2018). A systematic review of technologies involving eco-innovation for enterprises moving towards sustainability. Journal of Cleaner Production, 192, 207-220.
• Nadanyiova, M., Kicova, E. & Rypakova, M. (2015). Green marketing and its exploitation in Slovak companies. Procedia Economics and Finance, 26, 219-226.
• Groening, C., Sarkis, J. & Zhu, Q. (2018). Green marketing consumer-level theory review: A compendium of applied theories and further research directions. Journal of Cleaner Production, 172, 1848-1866.
• Annamalai, S., Kumar, K.R., Jothikumar, R. & Hung, Y.T. (2018). Environmental sustainability of green marketing strategy: Empirical evidence from e-tail consumer’s in Tamil Nadu. International Journal of Environment and Waste Management, 22(1/2/3/4), 215-227.
• Martins, A (2022). Green marketing and perceived SME profitability: The meditating effect of green purchase behaviour. Management of Environmental Quality: An International Journal, 33(2), 281-299. DOI 10.1108/MEQ-04-2021-007.
• Ardito, L. & Dangelico, R.M. (2018). Firm environmental performance under scrutiny: The role of strategic and organizational orientations. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 25(4), 426-440.
• Rosenbaum, M.S. & Wong, I.A. (2015). Green marketing programs as strategic initiatives in hospitality. Journal of Services Marketing, 29/2, 81–92. Doi: 10.1108/JSM-07-2013-0167.

• Danso, A., Adomako, S., Amankwah‐Amoah, J., Owusu‐Agyei, S., & Konadu, R. (2019). Environmental sustainability orientation, competitive strategy and financial performance. Business Strategy and the Environment, 28(5), 885-895.
• Papadas, K. K., Avlonitis, G. J. & Carrigan, M. (2017). Green marketing orientation: Conceptualization, scale development and validation. Journal of Business Research, 80, 236-246.
• Jackson, A., Emmanuel, o. A., Stephen, O. A. (2023). Investigating green marketing orientation effect on sustainable competitive advantage: case of consumer goods industry of Ghana. International Journal of Scientific and Research Publications, Volume 13, Issue 7, July 2023 ISSN 2250-3153.
• Borah, P. S,, Dogbe, C. S. K., Pomegbe, W. W. K., Bamfo, B. A., Hornuvo, L. K. (2023). Green market orientation, green innovation capability, green knowledge acquisition and green brand positioning as determinants of new product success. European Journal of Innovation Management Vol. 26 No. 2, 2023 pp. 364-385
• Du, Y.; Wang, H. Green Innovation Sustainability: How Green Market Orientation and Absorptive Capacity Matter? Sustainability 2022, 14, 8192. https://doi.org/10.3390/su14138192