سواد مالی مفهومی گسترده است و تحقیقات مرتبط حول تجزیه و تحلیل نتایج سواد مالی، ارزیابی سطوح در میان گروه­ های مختلف جمعیت، عوامل موثر بر سواد مالی و تاثیر آموزش مالی بر بهبود سواد مالی می­چرخند. در سال 1787، جان آدامز، بنیانگذار سواد مالی در ایالات متحده، برای اولین بار به اهمیت سواد مالی اذعان کرد و بر نیاز مبرم به دانش اولیه در مورد ماهیت پول تاکید کرد. اما این موضوع تنها در اواخر دهه 1990 در تحقیقات قابل مشاهده بود. اولین مطالعات در مورد این موضوع در میان دانش­آموزان مدارس و کالج­ها انجام شد (باکن، 1967؛ دانس و هیرا، 1987) که نیاز به آموزش در زمینه­های خاص مدیریت پول را شناسایی کردند. هنگامی که سواد مالی در ابتدا تصور شد، به عنوان توانایی مالی تعریف شد (کمپسون و همکاران، 2006). در سال 1992، بنیاد ملی تحقیقات آموزشی، سواد مالی را به عنوان توانایی تصمیم­گیری در مورد مدیریت پول در نظر گرفت. این اولین معنای استفاده شده از اصطلاح "سواد مالی" تا به امروز بود. این تعریف بیشتر به توانایی مالی بسط داده شد که بر اساس آن یک فرد دارای توانایی مالی از اعتبار، بدهی، بودجه، بیمه و سایر ابعاد مالی درک دارد. رفتار مالی مثبت اوج سواد مالی است (سانتینی[1] و همکاران، 2019) و چنین رفتاری نیز تحت تاثیر تعدادی از عوامل ناشناخته است (ریتسالو و پودر[2]، 2016).

مدل چرخه زندگی توسعه یافته توسط لوساردی و میچل (2014) نشان می­دهد که افرادی که آموزش مالی دریافت می­کنند بهتر از کسانی که آموزش مالی نمیبینند، عمل می­کنند. برای درک عوامل محرک رفتار مالی، نظریه­ های رفتاری متمایز توسط محققان استفاده شده است. نظریه رفتار برنامه­ریزی شده (آجزن، 1991)، نظریه اجتماعی شدن مصرف کننده (موسچیز، 1987) و نظریه یادگیری اجتماعی (باندورا، 1986) پرکاربردترین نظریه ­ها در ادبیات هستند. بر اساس نظریه رفتار برنامه­ریزی شده، نگرش نسبت به رفتار، هنجارهای ذهنی و کنترل رفتاری ادراک شده احتمالا بر نیات و رفتار تاثیر می­گذارد. نظریه اجتماعی شدن مصرف­کننده بیان می­کند که اعضای خانواده می­توانند به عنوان عوامل اجتماعی­سازی در چارچوب فرهنگ و هنجارهای خانواده عمل کنند. تعدادی از مطالعات تجربی در مورد تاثیر اجتماعی شدن مالی در خانه بر سواد مالی جوانان وجود دارد (دانز، 1994). نظریه یادگیری اجتماعی نیز اعلام می­کند که تعاملات اجتماعی توسط بزرگسالان جوان بر نگرش­ها و دانش مالی آن­ها تاثیر می­گذارد. سواد مالی یک موضوع فکری است که خود را به رفاه اجتماعی محدود نمی­کند، بلکه پیامدهایی برای نظام مالی و اقتصاد واقعی دارد. قبل از این بررسی، تعداد محدودی از نشریات بررسی ادبیات در دو دهه گذشته در مورد موضوعات متمایز سواد مالی منتشر شده بودند. بیشتر، بررسی­ها مربوط به یک موضوع خاص است. هدف هیچ یک از آن­ها عبور از محدوده نامحدود سواد مالی نیست (گویال و کومار[3]، 2020).

[1] . Santini

[2] . Riitsalu & Põder

[3] . Goyal & Kumar

 ادبیات سواد مالی دیجیتال. 3

 تاریخچه سواد مالی.. 3

 تعاریف سواد مالی.. 4

 مفهوم سواد مالی دیجیتال. 8

 پیشینه تحقیق. 11

پیشینه داخلی.. 11

 پیشینه خارجی.. 15

منابع. 18

• خسروی فارسانی، مریم؛ طالبی دهکردی، بهاره (1400). تبیین دو مفهوم توانایی مالی و سواد مالی از منظر دانش و ارائه الگوی پیشنهادی قابلیت مالی افراد. دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، دوره 14.
• ابوسعیدی، مینا؛ معین­الدین، محمود؛ حیرانی، فروغ (1400). شناسایی مؤلفه­های مؤثر در شکل­گیری سواد مالی مدیران شرکت­ها با استفاده از رویکرد پدیدارشناسی. فصلنامه علمی پژوهشی دانش سرمایه­گذاری سال دهم، شماره 37.
• کاظم­پور دیزجی، فاطمه؛ خانمحمدی، محمدحامد؛ معین­الدین، محمود (1399). ارائه الگوی آموزش سواد مالی در ایران با استفاده از روش نظریه­پردازی داده بنیاد. فصلنامه مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، شماره 43.
• صدرایی، محمدحسین؛ آقابابایی، محمدابراهیم (1397). ارتباط میان خودکارآمدی و سواد مالی با رفتار مالی شخصی: رویکرد پروبیت ترتیبی. مجله پول و اقتصاد، سال 13، شماره 2.
• ضیایی­پور، امیر؛ میلادیان، حسین (1395). تأثیر سواد مالی بر رفتار مالی سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران. دومین همایش سراسری مباحث کلیدی در علوم مدیریت و حسابداری.

• Abdeldayem, M.M. (2016). Is There a Relationship Between Financial Literacy and Investment Decisions in the Kingdom of Bahrain? Management and Administrative Science Review, 5(4), 203 – 221
• Ajzen, I. (1991). The theory of planned behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50(2), 179–211.
• Alexander, B., Adams, S., & Cummins, M. (2016). Digital literacy: An NMC Horizon project strategic brief. The New Media Consortium. https://www.learntechlib. org/p/182086/
• Bakken, R. (1967). Money management understandings of tenth grade students. National Business Education Quarterly, 36, 6.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
• Boisclair, D., Lusardi, A., & Michaud, P. C. (2017). Financial literacy and Retirement Planning in Canada.Journal of pension economics & finance, 16(3), 277-296
• Boisclair, David, Annamaria Lusardi, and Pierre-Carl Michaud. 2017. Financial literacy and retirement planning in Canada. Journal of Pension Economics and Finance 16: 277–96.
• Brey, P. (2018). The strategic role of technology in a good society. Technology in Society, 52, 39-45. https://www. sciencedirect.com/journal/technology-in-society/ vol/52/suppl/C
• Buchak, G., Matvos, G., Piskorski, T., Seru, A., 2018. Fintech, regulatory arbitrage, and the rise of shadow banks. J. Financ. Econ. 130 (3), 453–483.
• Choung, Youngjoo; Chatterjee, Swarn; Pak, Tae-Young (2023) : Digital Financial Literacy and Financial Well-Being, Finance Research Letters, ISSN 1544-6131, Elsevier, Amsterdam, Iss. Journal Pre-proof, , https://doi.org/10.1016/j.frl.2023.104438 ,
• Collins, J. M., & Urban, Carly. (2019). Measuring financial well-being over the lifecourse. The European Journal of Finance, 26(4-5), 341-359.
• Danes, S. M. (1994). Parental perceptions of children’s financial socialization. Financial Counseling and Planning, 5(1), 27–146.
• Danes, S. M., & Hira, T. K. (1987). Money management knowledge of college students. The Journal of Student Financial Aid, 17(1), 4–16.
• Demir, A., Pesqu´e-Cela, V., Altunbas, Y., Murinde, V., 2020. Fintech, financial inclusion and income inequality: a quantile regression approach. Eur. J. Finance 28 (1), 86–107.
• Demirguc-Kunt, A., Klapper, L., Singer, D., Ansar, S., Hess, J., 2018. Global FinTech Database 2017: Measuring financial inclusion and the FinTech revolution. World Bank, Washington, DC.
• Goldstein, I., Jiang, W., & Karolyi, G. A. (2019). To fintech and beyond. The Review of Financial Studies, 32(5), 1647-1661.
• Goyal, K., & Kumar, S. (2020). Financial literacy: A systematic review and bibliometric analysis. International Journal of Consumer Studies, 2020, 1-26.
• Grohmann, A.: ‘Financial literacy and financial behavior: Evidence from the emerging Asian middle class’, Pacific-Basin Finance Journal, 2018, 48, pp. 129-143
• Hussain Javed, Salia Samuel, Karim Amin, (2018). “ Is knowledge that powerful? Financial literacy and access to finance An analysis of enterprises in the UK”, Journal of Small Business and Enterprise Development.
• Isaia, E., & Oggero, N. (2022). The potential use of robo-advisors among the young generation: Evidence from Italy. Finance Research Letters, 48, 103046.
• Jack, W., Suri, T., 2014. Risk sharing and transactions costs: evidence from Kenya’s mobile money revolution. Am. Econ. Rev. 104 (1), 183–223.
• Kass-Hanna, J., Lyons, A. C., & Liu, F. (2022). Building financial resilience through financial and digital literacy in South Asia and Sub-Saharan Africa. Emerging Markets Review, 51, 100846.
• Kempson, E., Collard, S., & Moore, N. (2006). Measuring financial capability: An exploratory study. In European Credit Research Institute (Ed.), Consumer financial capability: Empowering European consumers (p. 39). Brussels: European Credit Research Institute.
• Klapper, Leora, Annamaria Lusardi, and Peter Van Oudheusden. 2015. Financial Literacy around the World: Insights from the Standard and Poor’s Ratings Services Global Financial Literacy Survey.
• Koskelainen, T., Kalmi, P., Scornavacca, E., & Vartiainen, T. (2023). Financial literacy in the digital age—A research agenda. Journal of Consumer Affairs, 57(1), 507–528.
• Kuchciak, Iwa; Wiktorowicz, Justyna (2021) : Empowering financial education by banks: Social media as a modern channel, Journal of Risk and Financial Management, ISSN 1911-8074, MDPI, Basel, Vol. 14, Iss. 3, pp. 1-23, https://doi.org/10.3390/jrfm14030118
• Lo Prete, A. (2022). Digital and financial literacy as determinants of digital payments and personal finance. Economics Letters, 213, 110378.
• Lone, U. M., & Bhat, S. A. (2021). Impact of financial literacy on financial well‑being: a mediational role of financial self‑efficacy. Journal of financial services marketing.
• Lusardi, A., & Mitchell, O. S. (2014). The economic importance of financial literacy: Theory and evidence. American Economic Journal: Journal of Economic Literature, 52(1), 5–44.
• Lyons, A. C., & Kass‐Hanna, J. (2021a). A methodological overview to defining and measuring “digital” financial literacy. Financial Planning Review, 4(2), e1113.
• Moeinfar, Z., Ghasemi, M., Mohseni, A. (2023). Provide a Financial Literacy Model in the Iranian Capital Market. International Journal of Finance and Managerial Accounting, Vol.8, No.28, Winter 2023.
• Morgan, P. J., Huang, B., & Long, T. Q. (2019). The need to promote digital financial literacy for the digital age. In Realizing education for all in the digital age. T20 Report (pp. 40–46).
• Moschis, G. P. (1987). Consumer socialization: A life-cycle perspective. Lexington, MA: Lexington Books
• Ozili, P.K., 2018. Impact of digital finance on financial inclusion and stability. Borsa Istanbul Rev. 18 (4), 329–340.
• Panos, G. A., & Wilson, J. O. (2020). Financial literacy and responsible finance in the fintech era: Capabilities and challenges. The European Journal of Finance, 26(4-5).
• Patrisia, D., & Fauziah, M. (2019). The Effect of Financial Literacy and Financial Management Behavior on Retirement Confidence. Advances in Economics, Business and Management Research, volume 97.
• Plakalović, Novo, (2016). “Financial Literacy Of SMEs Managers”, Management, Knowledge and Learning joint International Conference, Italy.
• Ravikumar, T., Suresha, B., Prakash, N., Vazirani, K., & Krishna, T. A. (2022). Digital financial literacy among adults in India: Measurement and validation. Cogent Economics & Finance, 10(1), 2132631.
• Riitsalu, L., & Põder, K. (2016). A glimpse of the complexity of factors that influence financial literacy: Complexity of financial literacy. International Journal of Consumer Studies, 40(6), 722–731
• Rizzo, G. (2019). Measuring and Modelling Financial Literacy in Brunei Darussalam. CSPS Strategy and Policy Journal, Volume 7, July 2019, Pages 21-66.
• Sabri, M.F., Juen, T.T., Othman, M.A., and Rahim, H.A.: ‘Financial literacy, financial Management practices, and retirement confidence among Women working in government Agencies: A mediation model’, The Journal of Developing Areas, 2015, 49, (6), pp. 405-412
• Santini, F. D. O., Ladeira, W. J., Mette, F. M. B., & Ponchio, M. C. (2019). The antecedents and consequences of financial literacy: A meta-analysis. International Journal of Bank Marketing, 37(6), 1462–1479.
• Shen, Y., Hueng, C.J., Hu, W., 2020. Using digital technology to improve financial inclusion in China. Appl. Econ. Lett. 27 (1), 30–34.
• Sivaramakrishnan, Sreeram. Srivastava, Mala. Rastogi, Anupam (2017). Attitudinal factors, financial literacy, and stock market participation International Journal of Bank Marketing, Volume: 35. Issue: 5.
• Vogels, E. (2021). Digital divide persists even as Americans with lower incomes make gains in tech adoption. Pew Research Center. https://www.pewresearch.org/ fact-tank/2021/06/22/digital-divide-persists-evenas-americans-with-lower-incomes-make-gains-intech-adoption/
• Widiyati, S., Wijayanto, E., Prihatiningsih. (2018). Financial Literacy Model at Micro Small Medium Entreprise (MSMEs). Vol.34 No 2nd.
• World Bank. (2018). Lifelong learning. https://elibrary. worldbank.org/doi/10.1596/978-1-4648-1328-3_ch4
• Yang, J.,Yu Wu, Bihong Huang. (2023). Digital finance and financial literacy: Evidence from Chinese households. Journal of Banking and Finance 156 (2023) 107005.
• Yildirim, M., Bayram, F., Oguz, A. and Gunay, G. (2017). Financial literacy level of individuals and its relationships to demographic variables. Mediterranean Journal of Social Sciences, 8(3), 19-26
• Yoshino, N., Morgan, P. J., & Long, T. Q. (2020). Financial literacy and fintech adoption in Japan. Asian Development Bank Institute. ADBI Working Paper No. 1095.
• Zavolokina, L., Dolata, M., & Schwabe, G. (2017). FinTech transformation: How IT-enabled innovations shape the financial sector. In FinanceCom 2016: Enterprise Applications, Markets and Services in the Finance Industry (pp. 75–88). Springer International Publishing.