بازارگرایی، تعهد کلی شرکت به مجموعه­ ای از فرایندها، عقاید و ارزش­ها سات که نشان­دهنده فلسفه بازاریابی می­باشد.در شرکت­های بازارگرا تمامی تصمیمات با مشتری آغاز می­شود و با درک مشترک از نیازهای مشتری انجام می­گیرد. در شرکت­هایی که به بازارگرایی اهمیت می­دهند اعتقاد براین است که عملکرد برتر در گرو ایجاد رضایت برای مشتری، بالاتر از رقبا است. بسیاری از دانشمندان در حوزه بازارگرایی تحقیق کرده­اند که مهم­ترین آن­ها کوهلی و جاوورسکی (1990) و نارور و اسلیتر (1990) هستند. نارو و اسلیتر (1990)، بر دیدگاه فرهنگی مفهوم بازارگرایی تأکید داشتند و بازارگرایی را نتیجه گرایش شرکت به مشتری، گرایش شرکت به رقبا و هماهنگی میان­بخشی آن می­دانستند (ابوالفضلی و همکاران، 1396). بنابر باور این محققان، بازارگرایی قلب تپنده مدیریت و راهبرد بازاریابی مدرن است و کسب­وکاری که بازارگرایی خود را افزایش دهد، عملکرد بازارش بهبود پیدا می­کند. از طرفی دیگر، کوهلی و جاوورسکی (1990)، از یک دیدگاه مبتنی­بر فرایند تبعیت کردند که در آن بازارگرایی بدین صورت تعریف شده است: «ایجاد هوشمندی بازار، توزیع هوشمندی بازار و پاسخ­گویی به هوشمندی بازار». بازارگرایی عبارت است از «یک فرهنگ سازمانی که به ­صورت بسیار کارا و اثربخش باعث ایجاد رفتارهایی می­گردد که به­ منظور خلق ارزش­های بیش­تر بر مشتریان و در نتیجه ارتقای عملکرد تجاری سازمان لازم و ضروری هستند (ویلدن[1] و همکاران، 2018).

پیتر دارک (1954)، مشتری را پایه و اساس سازمان­ها عنوان می­کند و آن را برای حیات سازمان­ها ضروری و لازم می­داند. اظهارات دراک توسط لویت (1960)، مورد حمایت قرار گرفت و او نیز قاطعانه براین باور بود که برآورده ساختن نیازهای مشتریان باید به­ عنوان هدف اصلی سازمان­های تجاری قرار گیرد. کاتلر (2000)، به بازارگرایی به ­عنوان مرحله نهایی توسعه یک سازمان نگاه کرده و معتقد است که گرایش بازار در امتداد توسعه گرایش­های مختلف بازاریابی به­وجود آمده است. سایر نویسندگان بعداً این ایده را به نام مفهم بازاریابی گسترش دادند و از آن زمان به بعد صاحب­نظران و مدیران زیادی این فلسفه تجاری مشتری­مداری را جزء تفکیک­نشدنی مدیریت روزانه خود قرار دادند (بارجاس[2] و همکاران، 2017؛ کایباسی و تتوا[3]، 2016؛ گارسیا[4] و همکاران، 2014). دشپانده و وبستر (1993)، بازارگرایی را نوعی فرهنگ سازمانی تعریف می­کنند که شامل مجموعه­ای از باورها و ارزش­های مشترک در مورد مشتریان و اعضای سازمان است و مشتری را عامل اصلی در برنامه­ریزی کسب­وکار می­دانند. دشپانده و فارلی (1998)، بازارگرایی را مجموعه ­ای از فعالیت­ها و فرایندهای بین بخشی اعلام کردند که از طریق ارزیابی مداوم نیازهای مشتریان، موجبات رضایت آنان را فراهم می­سازد. محققان به ­طور کلی بر رقیب­گرایی تأکید نکردند (فاریابی و همکاران، 1398).

[1] Wilden

[2] . Barjas

[3] . Kayabas & Mtetwa

[4] . Garcia

ادبیات بازارگرایی صادرات.. 3

مفهوم بازارگرایی.. 3

 بازارگرایی صادراتی.. 5

 انواع بازارگرایی.. 8

بازارگرایی فعال. 8

 بازارگرایی واکنش پذیر. 9

 پیشینه تحقیق. 10

پیشینه داخلی.. 10

پیشینه خارجی.. 11

منابع. 13

• ابراهیم­پور ازبری، مصطفی؛ شعبانی مژدهی، صفورا (1396). بررسی تأثیر بازارگرایی بر عملکرد شرکت با میانجیگری دوسوتوانی نوآوری. دوره 7، شماره 3.
• ابوالفضلی، ابوالفضل؛ سالار، جمشید؛ زنوزی، سیدجعفر (1396). طراحی و تبیین الگوی ارتباط کارآفرینی سازمانی و عملکرد سازمانی با نقش میانجی بازارگرایی. چشم­انداز مدیریت بازرگانی، شماره 30، صفحات 49 الی 65.
• باقری، عاطفه؛ بخشنده، قاسم (1400). تأثیر بازارگرایی بر عملکرد صادرات با نقش میانجی اثربخشی و قابلیتهای بازاریابی (مطالعه موردی: شرکتهای صادراتی شهر اهواز(
• صفری، شاهین؛ مرشدی، هادی؛ شفیعی، علی (1400). بررسی تأثیر جهت­گیری بازار بر عملکرد کسب­وکار از طریق نقش میانجی یادگیری سازمانی و قابلیت­های نوآورانه در شرکت بیمه ایران. فصلنامه رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری، سال 5، شماره 55، صفحات 54 الی 64.
• صفوی، سیمین؛ پیران، علیرضا؛ طاهرزاده موسویان، فخرالدین (1400). بررسی رابطه هوش رقابتی با توانمندسازی کارکنان و پاسخگویی سازمانی کارکنان. پژوهش­های نوین در مدیریت کارآفرینی و توسعه کسب و کار، جلد 2، شماره 2.
• فاریابی محمد، رحیمی اقدم صمد، کوششی محمدرضا، پورآقابالایی علیرضا. تأثیر بازارگرایی و تجربه بین المللی بر عملکرد صادرات با نقش میانجی استراتژی بازاریابی بین المللی. مدیریت کسب و کار بین المللی 1398. ؛2(1 (پیاپی 4)):23-44.
• Barjas, M, G. Alotaibi & Yabin Zhang. (2017). the relationship between export market orientation and export performance: an empirical study. Applied Economics, 49(23): 1-7.
• Frosen, J., Jaakkola, M., Churakova, I. and Tikkanen, H. (2016), “Effective forms of market orientation across the business cycle: a longitudinal analysis of business-to-business firms”, Industrial Marketing Management, Elsevier, Vol. 52, pp. 91-99.
• García, A, N., Jorge A, G., & Javier, R, C. (2014). External environment and the moderating role of export market orientation. Journal of Business Research, 67(5), 740–745.
• Herhausen, D. (2016), “Unfolding the ambidextrous effects of proactive and responsive market orientation”, Journal of Business Research, Elsevier, Vol. 69 No. 7, pp. 2585-2593.
• Herhausen, D. (2016), “Unfolding the ambidextrous effects of proactive and responsive market orientation”, Journal of Business Research, Elsevier, Vol. 69 No. 7, pp. 2585-2593.
• Kayabaş, A., & Mtetwa T. (2016). Impact of marketing effectiveness and capabilities, and export market orientation on export performance: evidence from Turkey. European Business Review, 28 (5): 1-30.
• Kurniawan, R., Manurung, A. H., Hamsal, M., & Kosasih, W. (2020). Orchestrating internal and external resources to achieve agility and performance: the centrality of market orientation. Benchmarking: An International Journal. 1463-5771.
• Lio, S., Chang, W., Wu, C. & Katrichis, J.M. (2011). A Survey of Market Orientation Research (1995-2008). Industrial Marketing Management, 40(2): 301-310.
• Mandal, S. and Saravanan, D. (2019), “Exploring the influence of strategic orientations on tourism supply chain agility and resilience: an empirical investigation”, Tourism Planning and Development, Vol. 16 No. 6, pp. 1-25.
• Masa’deh, R., Al-Henzab, J., Tarhini, A. and Obeidat, B.Y. (2018), “The associations among market orientation, technology orientation, entrepreneurial orientation and organizational performance”, Benchmarking: An International Journal, Vol. 25 No. 8, pp. 3117-3142.
• Morgan, T., Anokhin, S., Kretinin, A. and Frishammar, J. (2015), “The dark side of the entrepreneurial orientation and market orientation interplay: a new product development perspective”, International Small Business Journal, Vol. 33 No. 7, pp. 731-751.
• Panda, D.K. (2014), “Managerial networks and strategic orientation in SMEs: experience from a transition economy”, Journal of Strategy and Management, Vol. 7 No. 4, pp. 376-397.
• Randhawa, K., Wilden, R., Gudergan, S. (2020). How to innovate toward an ambidextrous business model? Role of dynamic capabilities and market orientation.
• Rua, O. L., & Santos, C. (2022). Linking brand and competitive advantage: The mediating effect of positioning and market orientation. European Research on Management and Business Economics, 28(2), 100194.
• Voola, R. and O’Cass, A. (2010), “Implementing competitive strategies: the role of responsive and proactive market orientations”, European Journal of Marketing, Vol. 44 Nos 1/ 2, pp. 245-266.
• Wang, Y., Liu, F. (2020). Proactive or responsive market orientation for stronger service innovation capability: the moderating roles of contractual and relational governance.
• Wantao, R., Y u, R., (2014). The impacts of marketing and operations capabilities on fi nancial performance in the UK retail sector: A resource-based perspective. elsevier, Industrial Marketing Management 43, PP.25-31.
• Wilden, R., Gudergan, S. and Lings, I. (2018), “The interplay and growth implications of dynamic capabilities and market orientation”, Industrial Marketing Management, Elsevier, Vol. 83, pp. 21-30.
• Yan h, Xinming H, Binwu C. (2017). Managerial Ties, Market Orientation, and Export Performance: Chinese Firms Experience. Management and organization Review, 13(3): 611-638.
• Yang, D., Wei, Z., Shi, H., & Zhao, J. (2020). Market orientation, strategic flexibility and business model innovation. Journal of Business & Industrial Marketing.