تجارت الکترونیک واژه­ای است که امروزه در مقالات و متون بازرگانی و تجاری و رسانه­های عمومی بسیار به گوش می­رسد. این پدیده نوین، به دو علت نوپا بودن و کاربردهای آن در زمینه­های بسیار متنوع فعالیت، نزد مراجع گوناگون تعاریف مختلفی دارد. همچنین تجارت الکترونیک پدیده­ای چند رشته­ای است که از طرفی با پیشرفته­ترین مفاهیم فناوری اطلاعات و از سوی دیگر با مباحثی مثل بازاریابی، فروش، مباحث مالی، اقتصادی و حقوقی، پیوستگی زیادی دارد. از این رو، تعابیر متفاوتی از آن بدست می­آید. در جهان امروز تكنولوژي با سرعت بسيار زيادي در حال رشد است و تمامي كشورها ازجمله كشورهاي درحال‌توسعه و توسعه‌یافته براي به دست آوردن توان رقابتي و افزايش رفاه، ملزم به رشد در حوزه‌های تكنولوژيكي هستند . با توجه به تحولات حوزه‌های تكنولوژيكي، اقتصاد به سمت اقتصاد الكترونيكي در حركت است و پيشرفت فناوري اطلاعات و ارتباطات در رابطه با کسب‌وکار و فعالیت‌های اجتماعي در دهه‌های گذشته موجب شده در بسياري از موارد، اقتصاد به اقتصاد الكترونيك، و کسب‌وکار به تجارت الكترونيك تبديل شود (اودین[1] و همکاران، 2011). استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) در مدیریت کسب‌وکار از طریق فناوری‌ها و قابلیت‌های اینترنت، نه تنها خرید و فروش، بلکه خدمات مشتری و همکاری با شرکای تجاری را نیز در بر می‌گیرد. روش‌های کسب‌وکار الکترونیکی شرکت‌ها را قادر می‌سازد تا پردازش داده‌ها و سیستم‌های تبادل اطلاعات داخلی و خارجی خود را به طور کارآمدتر و انعطاف‌پذیرتر به هم متصل کنند، با تامین‌کنندگان و شرکا نزدیک‌تر کار کنند و نیازها و انتظارات مشتریان خود را بهتر برآورده کنند (مانیونّان[2]، 2009).

امروزه پیشرفت تکنولوژی فرصت‌های بی‌شماری را برای دسترسی سریع بازار در سطح ملی و بین‌المللی به شرکت‌های کوچک و متوسط ارائه می‌دهد (گوپتا[3] و همکاران، 2017). در دهه‌های اخیر با رواج اینترنت، کسب‌وکارهای الکترونیکی به‌عنوان ابزاری برای سازمان­دهی مدل کسب‌وکار شناخته می­شود. شرکت‌های بسیاری برای تغییر مدل‌های کسب‌وکار سنتی خود به مدل کسب‌وکار الکترونیکی برای کسب توان رقابتی بیشتر در دنیای پر تغییر فعلی تلاش می­کنند. گسترش فناوری اطلاعات در جهان و ورود سریع آن به زندگی روزمره، مسائل و ضرورت‌های جدیدی را به وجود آورده است و کسب‌وکار الکترونیکی جایگزین روش‌های سنتی شده است؛ اما در این میان، دنیای کسب‌وکار الکترونیک برای بسیاری از تازه‌واردان بسیار گیج‌کننده است. سازمان‌ها با طیف وسیعی از مدل‌های کسب‌وکار مواجه هستند، با عوامل بسیاری که انتخاب نهایی را دشوار می‌سازد. کسب‌وکارهای الکترونیک یکی از مدل‌های استراتژی‌های جدید ورود به دنیای کسب‌وکار و بهبود روش‌های فروش محصولات فعلی یک کسب‌وکار است. انتخاب این استراتژی به‌عنوان ابزاری برای متحول‌شدن شرکت‌هایی است که با مشتری نهایی در ارتباط هستند (گوباخلو و همکاران، 2011). برخلاف استراتژی‌های سنتی کسب‌وکار، استراتژی کسب‌وکار الکترونیک بر این نکته تأکید می‌کند که ساختار مدیریت کسب‌وکار سازمان چگونه می‌تواند از راه ارتباطات لحظه‌ای و جهانی، به‌صورت یکپارچه، خودکار و مستمر بهبود پیدا کند. استراتژی کسب‌وکار الکترونیکی نوعی نقشه راه هدایت سازمان برای تسهیل دستیابی به اهدافش است (خالوئی و همکاران، 1393).

[1] Uddin

[2] Manivannan,

[3]. Gupt

2-1-1- تجارت الکترونیک... 4

2-1-1-1- گمرک تجارت الکترونیک... 17

2-1-1-2- ابعاد تجارت الکترونیک گمرکی.. 21

2-2- پیشینه پژوهش... 22

2-2-1- پیشینه مطالعات داخلی.. 22

2-2-2- پیشینه مطالعات خارجی.. 25

منابع. 28

اسماعیل‌پور، مجید. حسینی، سید یعقوب. جعفرپور، یونس. (1397)، چالش هاي پذیرش تجارت الکترونیک در کسب و کارهاي کوچک و متوسط (مطالعه موردي: شرکت هاي فعال مستقر در شهرك صنعتی بوشهر)، نشریه کاوش های مدیریت بازرگانی، 10 (19)، 39-63.

ایمان خان, نیلوفر. (1397). کسب و کار الکترونیکی و عملکرد بنگاه‌های نوظهور. فصلنامه علمی مدلسازی اقتصادی, 12(41), 83-105.

باشکوه اجیرلو، محمد؛ سیف­اللهی، ناصر؛ بیگی فیروزی، الله یار (1400). تأثیر قابلیت­های بازاریابی تجارت الکترونیکی و تجربه صادراتی بر عملکرد صادراتی: نقش میانجی کارایی توزیع (مورد مطالعه کلیه شرکت­های فعال در صنایع داخل کشور). فصلنامه علمی تحقیقات بازاریابی نوین، سال 11، شماره 2.

بدیع زاده، علی؛ و ارشاد، سحر (1395). تأثیر ارزش استراتژیک تجارت الکترونیک بر پذیرش آن در شرکت‌های کوچک و متوسط صنایع غذایی قزوین. مدیریت توسعه و تحول. شماره 25. ص 71 الی 78. کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین.

پرهیزگار، م.، و اعتمادیان، س. (1397). تجربیات رهبران تحول آفرین با گرایش کارآفرینی و عملکرد نوآورانه در الکترونیکی کردن گمرک(با رویکرد پدیدارشناسی توصیفی کلایزی). مطالعات رفتار سازمانی, 7(1 (پیاپی 25) ), 1-29.

توسلی, حمدی, کریم. (1400). شناسایی و اولویت ‌بندی مزایای زیست‌ محیطی تجارت ‌الکترونیک در مقابل تجارت معمولی (موردمطالعه: مرکز توسعه تجارت‎ الکترونیکی). نشریه مدیریت و اقتصاد داخلی، 10 (37)، 71-84.

جوان‌امانی, ‌ودود, بابازاده, طاهری‌ثانی. (2021). بررسی تاثیر و اولویت بندی ابعاد مدیریت دانش بر اجرای موفق تجارت الکترونیک در صنعت ارتباطات (مطالعه موردی: هلدینگ فناپ). رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری. 54 (5)، 48-71.

خالوئی، علی؛ پورعزت، علی اصغر؛ و شامی زنجانی، مهدی (1393). بررسی نقش مدیریت دانش در تدوین استراتژی کسب‌وکار الکترونیک. مدیریت فناوری اطلاعات. دانشکده مدیریت دانشگاه تهران. دورۀ 6. شماره 3. ص 375 الی 394.

دهقانی، علی و رحیمی، غلامعلی و کاظمی، مصطفی،1394،تجارت الکترونیک ضرورتی گریزناپذیر،دومین کنفرانس بین المللی پژوهش های نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری.

سلیمانی, ‌احسان, محترم‌زاده, ‌معصومه. (2020). بررسی تاثیر استفاده از منبع یابی راهبردی و سیستم تدارکات الکترونیکی بر عملکرد سازمان با نقش تعدیل گری عوامل محیطی (مورد مطالعه: شرکتهای تولیدی بندر عباس). پژوهشنامه مدیریت و مهندسی صنایع, 3(2), 1-24.‎

سیف­الدین اف، بختیار؛ فلاح، مریم؛ یاراحمدی، فتانه (1395). تأثیر گمرک الکترونیک بر صادرات و بازرگانی در گمرک استان لرستان.

شاه‌حسینی، سمیه. میانجی، پریا. قاسمی، عبدالرسول. (1398)، بررسي تأثير تجارت الكترونيكي "بنگاه  بنگاه" و "بنگاه  مصرف كننده" بر محيط زيست، اقتصاد و تجارت نوي ، ن پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي، فصل نامة علمي (مقالة علمي  پژوهشي)، 14 (2)، 55-76.

علیپور، حمیدرضا؛ آداک، رضا (1390). تأثیر پیاده­سازی گمرک الکترونیک در رضایتمندی مشتریان (مطالعه موردی گمرک شهر بندر انزلی).

فرجی، مریم (1393). کسب‌وکار الکترونیکی. کاربرد فناوری اطلاعات در سازمان.

فلاحی, کهندل, خلیفه, سید نعمت, نوربخش, مهوش. (2021). مدل‌سازی تأثیر بازاریابی الکترونیکی بر عملکرد شرکت ها با نقش میانجی قابلیت های بازاریابی در بخش تولیدی صنعت ورزش ایران. نشریه مدیریت ورزشی.‎

موسوی راشدی، سیدحبیب و حیدری، لیلی و موسوی راشدی، سیدیوسف،1395،بررسی زیرساخت های الکترونیکی مورد نیاز در تجارت الکترونیکی،اولین همایش ملی مهندسی کامپیوتر و فناوری اطلاعات،اهواز،

Abedi, F.; Zeleznikow, J.; Bellucci, E. Universal standards for the concept of trust in online dispute resolution systems in e-commerce disputes. Int. J. Law Inf. Technol. 2019, 27, 209–237.

Aqajani, H.A., Gul, M., Anne, H.M. and Rahmanqoli (2010) The Advantage of E-Commerce Implementation of Customs. Ministry of Economic Affairs and Finance, Conference for World Customs Day, 1-11.

Lestari, S. D., MUHDALIHA, E., & Putra, A. H. P. K. (2020). E-commerce performance based on knowledge management and organizational innovativeness. Journal of Distribution Science, 18(2), 49-58.

Leung, K.; Choy, K.L.; Siu, P.K.; Ho, G.T.; Lam, H.; Lee, C.K. A B2C e-commerce intelligent system for re-engineering the e-order fulfilment process. Expert Syst. Appl. 2018, 91, 386–401.

Li, J. Lin, L. How do e-commerce capabilities influence agricultural firm performance gains? Theory and empirical evidence, Proceedings of the 53rd Hawaii International Conference on System Sciences, Hawaii, USA, 2020, pp. 643–652.

Liang, R.; Wang, J.; Zhang, H. Evaluation of e-commerce websites: An integrated approach under a single-valued trapezoidal neutrosophic environment. Knowl.-Based Syst. 2017, 135, 44–59.

Moriset, Bruno. (2020), e-Business and e-Commerce, Business Services; Digital and Platform Economies; Elsevier Ltd.

Simjanovi´c, D.J.; Zdravkovi´c, N.; Vesi´c, N.O. On the Factors of Successful e-Commerce Platform Design during and after COVID-19 Pandemic Using Extended Fuzzy AHP Method. Axioms 2022, 11, 105. https://doi.org/10.3390/ axioms11030105

Tran, L. T. T. (2021). Managing the effectiveness of e-commerce platforms in a pandemic. Journal of Retailing and Consumer Services, 58, 102287

Wagner, G., Schramm-Klein, H., Steinmann, S., 2020. Online retailing across e-channels and e-channel touchpoints: empirical studies of consumer behavior in the multichannel e-commerce environment. J. Bus. Res. 107, 256–270.

Yu, Y., Huo, B. and Zhang, Z.(J). (2021), "Impact of information technology on supply chain integration and company performance: evidence from cross-border e-commerce companies in China", Journal of Enterprise Information Management, Vol. 34 No. 1, pp. 460-489.