دانش به عنوان یک شایستگی اصلی، منبع اصلی مزیت رقابتی و ایجاد ارزش برای سازمان‌ها در سراسر جهان شناخته می‌شود (لیو[1] و همکاران، 2018). در ادبیات این حیطه، نویسندگان زیادی وجود دارند که به نقش مدیریت دانش به عنوان یک قابلیت مهم و فزاینده برای موفقیت یک سازمان در بخش عمومی و خصوصی اشاره کرده‌اند (ال‌احبابی و همکاران، 2018؛ گاویریامارین[2] و همکاران، 2019). پيچيدگي و گستردگي مفهوم دانش باعث شده است تا نگرش يكساني در خصوص مديريت دانش شكل نگيرد. لذا صاحب نظران مختلف از زواياي متفاوتي به آن نگريسته و به تعريف آن پرداخته اند. با اذعان بر اين واقعيت، نمونه­هايي از رايج­ترين تعاريف مديريت دانش در اينجا ارائه مي­شود .از نظر مرويك[3](2003)، مديريت دانش به مجموعه­اي از فعاليت­هاي منظم و سيستماتيك سازماني گفته مي­شود كه جهت دست­يابي به ارزش بزرگ­تر از طريق دانش در دسترس صورت مي­گيرد. دانش در دسترس، كليه تجربيات و آموخته­هاي افراد يك سازمان و كليه اسناد و گزارش­ها در داخل يك سازمان را شامل مي­شود. به­زعم ویج[4] (2002)، مديريت دانش دربرگيرنده رفتارهاي انساني، نگرش­ها و قابليت­هاي انساني، فلسفه هاي كسب وكار، الگوها، عمليات، رويه­ها و فن­آوري­هاي پيچيده است. در تعريفي ديگر، مديريت دانش به عنوان فعاليتي تجاري به­همراه دو جنبه اساسي زير در نظر گرفته شده است (هالس[5]، 2001؛ نقل قول از موسی خانی و همکاران، 1391):

1- در نظر گرفتن عنصر دانش در فعاليت­هاي تجاري، به­طوري كه در تمامي استراتژي­ها، خط مشي­ها و به كارگيري اين اصول، عنصر دانش به نحو بارزي خود را نشان مي­دهد.

2- ايجاد سرمايه هاي فكري سازمان كه هم سرمايه­هاي آشكار (ثبت شده) و هم سرمايه هاي ضمني (دانش شخصي) را در برگرفته و نتايج تجاري مثبت آن را در دستور كار دارد. در عمل مديريت دانش در خارج از سازمان به عنوان شناسايي و مشخص كردن سرمايه­هاي فكري و ايجاد دانش جديد جهت برتري رقابت در صحنه جهاني و در داخل سازمان نيز به منظور آسان نمودن دسترسي به اطلاعات، به اشتراك گذاشتن فرايندهاي مناسب و دسترسي به فناوري اطلاعاتي و ارتباطاتي مطرح مي باشد.  از نگاهي ديگر، مديريت دانش، فرايند خلق و تسهيم، انتقال و حفظ دانش است به گونه­اي كه بتوان آن را به شيوه اي اثربخش در سازمان به­کار برد. سير تحول مديريت دانش را مي­توان به سه دوره تقسيم كرد؛ دوره اول از سال 1990 تا 1995 كه نسل اول مديريت دانش ناميده مي­شود. از كارهاي مقدماتي انجام شده در اين دوره مي­توان تعريف مديريت دانش، بررسي مزاياي بالقوه مديريت دانش براي كسب وكار و طراحي پروژه­هاي خاصي در زمينه مديريت دانش را نام برد.  نفوذ پژوهش­هاي هوش مصنوعي در مديريت دانش به­ويژه در زمينه ارائه و ذخيره دانش را مي­توان در نسل اول سير تحول مديريت دانش جاي داد. به كارگيري عملي مديريت دانش در سازمان­ها از سال 1996 آغاز شد كه شروعي براي نسل دوم مديريت دانش از آن نام برده مي­شود. بسياري از سازمان­ها اجراي مديريت دانش را در اين دوره آغاز كردند، موضوعات موردبحث در پژوهش­هاي مديريت دانش در اين دوره بيشتر بر توسعه كسب و كار، توسعه سازمان، توسعه چارچوب­ها، توسعه عمليات و فرايندها و پيشرفت تكنولوژيكي تمركز داشتند. شروع نسل سوم مديريت دانش به سال 2002 برمی­گردد، جايي كه تمركز پژوهش­ها بر تحليل رابطه دانايي و اقدام با استفاده از مدل­هاي ساختاري بود.

[1] Liu

[2] GaviriaMarin

[3] . Merwick

[4] . Wiig

[5] . Hale

2-1-2- مدیریت دانش... 4

2-2- پیشینه پژوهش... 16

2-2-1- پیشینه مطالعات داخلی.. 16

2-2-2- پیشینه مطالعات خارجی.. 18

منابع. 21

جامی پور، م.، و عصاریان، م.، و یزدانی، ح. (1397). بررسی تأثیر گرایش استراتژیک کسب وکار بر عملکرد سازمانی با نقش میانجی مدیریت دانش. مدیریت بازرگانی, 10(4 ), 835-854.

جوان‌امانی, ‌ودود, بابازاده, طاهری‌ثانی. (2021). بررسی تاثیر و اولویت بندی ابعاد مدیریت دانش بر اجرای موفق تجارت الکترونیک در صنعت ارتباطات (مطالعه موردی: هلدینگ فناپ). رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری. 54 (5)، 48-71.

جهانگیری، حسین؛ بافنده­زنده، علیرضا؛ علوی متین، یعقوب؛ ایرانزاده، سلیمان (1399). طراحی مدل مدیریت دانش سازمان بسیج استان آذربایجان شرقی با استفاده از نظریه داده بنیاد. نشریه علمی مدیریت راهبردی دانش سازمانی. شماره 3.

خالوئی، علی؛ پورعزت، علی اصغر؛ و شامی زنجانی، مهدی (1393). بررسی نقش مدیریت دانش در تدوین استراتژی کسب‌وکار الکترونیک. مدیریت فناوری اطلاعات. دانشکده مدیریت دانشگاه تهران. دورۀ 6. شماره 3. ص 375 الی 394.

رجبی فرجاد؛ حاجیه؛ مطیعیان نجار، مجید (1397). تأثیر مدیریت دانش بر عملکرد سازمانی با ملاحظه نقش میانجی اقدامات راهبردی مدیریت منابع انسانی. فصلنامه پژوهش­های مدیریت منابع انسانی 10 (3).

رزاقی, محمد, بلوچ, سلیم, مهاجران, بهناز. (1401). نقش مدیریت دانش و سواد دیجیتالی در عملکرد شغلی: سهم متغیر یادگیری سازمانی. علوم و فنون مدیریت اطلاعات, 8(1), 359-392.

رمضانی، یوسف؛ شریعتی، فاطمه (1400). بررسی تأثیر جو مشارکتی بر فرایند مدیریت دانش (مورد مطالعه اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی).

فقاهتی، پریوش و طالب بیدختی، عباس،1394، بررسی ارتباط تسهیم دانش بر نوآوری سازمانی با در نظر گرفتن نقش میانجی یادگیری سازمانی (مطالعه موردی: اداره کل گمرک شهید باهنر بندر عباس) ،دومین کنفرانس بین المللی اقتصاد، مدیریت، حسابداری با رویکرد ارزش آفرینی،شیراز.

Abubakar, A. M., Elrehail, H., Alatailat, M. A., & Elçi, A. (2019). Knowledge management, decision-making style and organizational performance. Journal of Innovation & Knowledge, 4(2), 104-114.

Al Daradkeh, D. K., Rumman, M. A. A., Arqawi, S. M., Al Shobaki, M. J., & Naser, S. S. A. (2020). The Impact of Knowledge Management Success Factors on Electronic Business in Jordanian Telecom Companies. Int. J Sup. Chain. Mgt Vol, 9(6), 102.

Al Saifi, S. A., (2015). Positioning organizational culture in knowledge management research. Journal of Knowledge Management, 19 (2): p. 164-189.

Alaarj, S., Abidin-Mohamed, Z. and Bustamam, U.S.B.A. (2016), “Mediating role of trust on the effects of knowledge management capabilities on organizational performance”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, Vol. 235 No. 2016, pp. 729-738.

Al-Dmour, H., Asfour, F., Al-Dmour, R., & Al-Dmour, A. (2020). Validation of the impact of marketing knowledge management on business performance via digital financial innovation as a mediating factor. VINE Journal of Information and Knowledge Management Systems. 52(1), 33-56.

Aliyu, M.S. (2015). Influence of knowledge management on performance in small manufacturing firms. International Journal of Business, Economics and Law, 8(2), 63-67.

Byukusenge, E., Munene, J., & Orobia, L. (2016). Knowledge management and business performance: Mediating effect of innovation. Journal of Business and Management Sciences, 4(4), 82-92.

Colinting, S, (2017), an examination and critique of the use of knowledge management in Achieving and sustaining competitive advantage in business, Research in business and Management, ISSN2330- 8362, 57000 Malaysia.

Cress, U., Kimmerle, J., 2008. A systemic and cognitive view on collaborative knowledge building with wikis. Int. J. Comput-Support. Collaborative Learn. 3 (2), 105–122.

Dalmarco, G., Maehler, A. E., Trevisan, M., & Schiavini, J. M. (2017). The use of knowledge management practices by Brazilian startup companies. RAI Revista de Administração e Inovação, 14(3), 226–234. doi: 10.1016/j.rai.2017.05.005

Diehr, G., Gueldenberg, S. (2017). Knowledge utilisation: An empirical review on processes and factors of knowledge utilization.

Eid, A. A. R., Ragheb, M. A. S., & Ragab, A. A. (2021). The Role of Knowledge Management as a Mediating Variable of Customs Electronic Business Impact on the Institutional Performance of the Customs Authority in the Arab Republic of Egypt. Open Access Library Journal, 8(11), 1-15.

Elami, F., Narenji Sani, F., & Yuzbashi, A. (2014). examination of Factorial structure of sharing knowledge, knowledge creation, and organizational confidence. Innovation and value making. 5, 5-20.

Faccin, K., & Balestrin, A. (2018). The dynamics of collaborative practices forknowledge creation in joint R&D projects. Journal of Engineering and TechnologyManagement, 48, 28–43.

Falahati, A., Jamshidi Navid, B., Khosravi, S. and Koolivand, P. (2013), “Effect of marketing knowledge management on organizational performance: a case study in Iran insurance of Kermanshah”, European Online Journal of Natural and Social Sciences, Vol. 2 No. 4, pp. 609.

Gold AH, Malhotra A, Segars AH. (2017). Knowledge Management: an Organizational Capabilities Perspective. Journal of Management Information System, Vol. 18(1), 185-214.

Grimsdottir, E., & Edvardsson, I. R. (2018). Knowledge management, knowledgecreation, and open innovation in Icelandic SMEs. SAGE Open, 8(4), 1–13.

Hamdoun, M., Chiappetta Jabbour, C.J., Ben Othman, H., 2018. Knowledge transfer and organizational innovation: Impacts of quality and environmental management. J. Clean. Prod. 193, 759e770. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2018.05. 031.

Haryoynas, K. (2006). The 7C mode for Organizational knowledge creation and management. Translated by Motevasili., & Ayubi : Planning Budgeting. 96, 89-103.

Hussinki, H., Kianto, A., Vanhala, M., Ritala, P., 2017. Assessing the universality of knowledge management practices. J. Knowl. Manag. 21, 1596e1621. https://doi. org/10.1108/JKM-09-2016-0394.

Idrees, H., Hynek, J., Xu, J., Akbar, A., Jabeen, S. (2022). Impact of knowledge management capabilities on new product development performance through mediating role of organizational agility and moderating role of business model innovation. Front. Psychol. 13:950054. doi: 10.3389/fpsyg.2022.950054.

Iqbal, A., Latif, F., Marimon, F., Sahibzada, U. F., & Hussain, S. (2019). From knowledge management to organizational performance: Modelling the mediating role of innovation and intellectual capital in higher education. Journal of Enterprise Information Management. 32(1), 36-59.

Kaba, A., Ramaiah, C. K. (2020). Measuring knowledge acquisition and knowledge creation: a review of the literature.

Kaschig, A., Maier, R., & Sandow, A. (2016). The effects of collecting and connectingactivities on knowledge creation in organizations. The Journal of StrategicInformation Systems, 25(4), 243–258.

Khamis, N., Sulaiman, A., & Mohezar, S. (2014). Achieving e-Business excellencethrough knowledge management and organizational learning capabilities: Amalaysian perspective. International Journal of Economics & Management, 8(2),343–364.

Lee, Joosung. (2018). The Effects of Knowledge Sharing on Individual Creativity in Higher Education Institutions: Socio-Technical View, Adm. Sci. 2018, 8(2), 21-29.

Lestari, S. D., MUHDALIHA, E., & Putra, A. H. P. K. (2020). E-commerce performance based on knowledge management and organizational innovativeness. Journal of Distribution Science, 18(2), 49-58.

Lin, B. and Wu, C. (2010) ‘How does Knowledge Depth Moderate the Performance of Internal and External Knowledge Sourcing Strategies?’, Technovation, Vol. 30, No. 11/12, pp.582–589.

Loon, M., 2019. Knowledge management practice system: Theorising from an international meta-standard. J. Bus. Res. 94, 432e441. https://doi.org/10.1016/j. jbusres.2017.11.022.

Muqadas, F., Rehman, M., Aslam, U. and Ur-Rahman, U. (2017), “Exploring the challenges, trends and issues for knowledge sharing: a study on employees in public sector universities”, VINE Journal of Information and Knowledge Management Systems, Vol. 47 No. 1, pp. 2-15.

Nisar, T.M., Prabhakar, G., Strakova, L., 2019. Social media information bene fi ts , knowledge management and smart organizations. J. Bus. Res. 94, 264e272. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2018.05.005.

Obeidat, B. Y., Al-Suradi, M. M., & Tarhini, A. (2016). The impact of knowledge management on innovation: An empirical study on Jordanian consultancy firms. Management Research Review. 39(10), 1214-1238.

Ode, E., & Ayavoo, R. (2020). The mediating role of knowledge application in the relationship between knowledge management practices and firm innovation. Journal of Innovation & Knowledge, 5(3), 210-218.

Payal, R., Ahmed, S., Roma Mitra, D. (2019) Impact of Knowledge Management on Organizational Performance: An Application of Structural Equation Modeling VINE. Journal of Information and Knowledge Management Systems , 49, 510-530. https://doi.org/10.1108/VJIKMS-07-2018-0063.

Setini, M., Yasa, N., Supartha, I & Giantari, I. (2021). The effects of knowledge sharing, social capital and innovation on marketing performance.International Journal of Data and Network Science, 5(3), 257-266.

Shahzad, M., Qu, Y., Zafar, A. U., and Appolloni, A. (2021). Does the interaction between the knowledge management process and sustainable development practices boost corporate green innovation? Bus. Strategy Environ. 30, 4206–4222. doi: 10.1002/bse.2865.

Singh, P. K. (2017). A Study of infrastructure and organization learning: Rethinking knowledge performance perspective. People: International Journal of Social Sciences, 61-77.

Yang, L.-R., Huang, C.-F., & Hsu, T.-J. (2014). Knowledge leadership to improve project and organizational performance. International Journal of Project Management, 32(1), 40-53.

Zhao, L., Zhang, H., & Wu, W. (2019). Cooperative knowledge creation in anuncertain network environment based on a dynamic knowledgesupernetwork. Scientometrics, 119(2), 657–685.