مبانی نظری خود شفقتی

خودشفقت ورزی" سازه ای است که ریشه در فلسفه بودیسم دارد، این سازه تجربیات شخصی فرد را در قالب تجربیات معمول انسانی می بیند؛ رنج و شکست و بی کفایتی را به عنوان بخشی از شرایط انسان پذیرفته و همه انسان ها را شایسته مهرورزی می داند. شفقت ورزی به عنوان هیجان مثبتی که فرد نسبت به خود دارد تعریف شده که مانع پیامدهای منفی خود قضاوت گری، منزوی سازی و نشخوار فکری می شود. خودشفقت ورزی در برابر شکست و ناکامی و رنج فرد همان طور که نف (۲۰۰۳) توصیف کرده است در چهار چوب سه مؤلفه مجزا که هر یک از مؤلفه ها قطب مخالفی هم دارند و در واقع هریک جایگزین مثبتی برای نحوه ای که فرد نسبت به خود فکر و احساس و باور دارد و توصیفی جایگزین برای اتفاقاتی که در زندگی رخ می دهد است (نف،  2022) :

الف) مهربانی با خود توانمندی فرد برای مهربان بودن با خود فارغ از موفقیت ها و شکست هاست. این عامل نیاز دارد که فرد توانمندی ها و نقایص خود را با درک و همدلی بپذیرد. در سوی دیگر این طیف خود قضاوتگری است که عیب ها، شکست ها و نقایص فرد بدون بخشش مورد قضاوت و انتقاد قرار می گیرد.

ب ) عواطف مشترک انسانی توانایی این است که فرد متوجه شود تجربیاتش جهانی است و افراد دیگر نیز تجربیات مشابهی دارند، از سوی دیگر در تجربه برخی از احساسات و مشکلات خود را تنها و جدا از دیگران می بیند. (ژانگ ، لی ، سون و وی[1]، 2023).

پ )ذهن آگاهی توانمندی است که فرد نسبت به احساسات و افکار موجود و نقایص و کمبودهای خود ذهن آگاه است. در صورت نبود این توانمندی فرد به بزرگنمایی و نشخوار این افکار و احساسات می پردازد که با منجر به محصور گستن فرد با این افکار می گردد و با منجر به اجتناب از این موضوعات می شود. ذهن آگاهی به معنای داشتن نگرش غیر قضاوت گرایانه و پذیرنده نسبت به خود است، به گونه ای که فرد افکار و احساسات خود را به گونه ای مشاهده می کند که نیازی به تغییر یا کنار گذاشتن آنها نباشد (آقاسی، 1400).

خودشفقت ورزی وضوح و دقت خودارزیابی را بیشتر می کند چرا که فرد برای جلوگیری از قضاوت های بی رحمانه خود نیازی به پنهان کردن نقایص و اشتباهاتش ندارد؛ هم چنین فرد برای نرسیدن به اهداف و استانداردهای ایده آل خود نیازی به خود انتقادی های سهمگین نیز ندارد؛ البته بدین معنی نیست که بدون توجه و عمل اصلاحی از آنها می گذرد بلکه خودشفقت ورزی با پذیرفتن مسئولیت اشتباهات گذشته و تشویق و صبوری برای رفتارهای مورد نیاز برای اهداف دلخواه همراه است(محمدی و روشن چسلی، 1399).

 


46-Zhang, Li, Sun, Wei